2018 වසර " සියදිවි නසාගැනීම් වැලක්වීමට එක්වී වැඩ කරමු " (Working together to prevent Suicide ) යන තේමාව යටතේ 2019 , 2020 වසර දෙක සියදිවි නසා ගැනීම් වලින් තොර කාලයක් උදා කර ගැනීමේ උදාර පරමාර්ථ සහිත වසරකි. අප සෑම දෙනාටම මේ සඳහා වගකීමක් ඇත. හෙට සියදිවි නසා ගැනීමට ගොදුරු වන්නේ ඔබේ නෑදෑයකු , මිතුරකු , සේවා ස්ථානයේ අයකු හෝ අසල්වැසියකු විය හැකියි.
19 වන සියවස පසු භාගයේදී සමාජ විද්‍යාඥයින් කළ අධ්‍යනයක් අනුව කාර්මීකරණය නිසා ඇතිවූ නාගරික -ග්‍රාමීය සමාජීය අන්තර් සම්බන්ධතාවය පීඩාකාරී මානසික තත්වයන්ට ගොදුරු වීම සහ සමාජීය පීඩනය සියදිවි නසා ගැනීමට හේතු වණ ප්‍රධාන කරුණු ලෙස අනාවරණය වී ඇත.
ඉහත දැක්වූ මුලික හේතු සාධක යටතේ කෙලින්ම බලපාන කරුණු මෙසේ දැක්විය හැක.
* දිළිඳුකම සහ විරැකියාව
*ආදරණියයන්ගෙන් වෙන්වීම
* ගැටුම් සහ වාද විවාද
*නීතිමය ප්‍රශ්න
මෙයිනුත් සමාජීය සහ සංස්කෘතිකමය ප්‍රශ්න සංකීර්ණ ලෙස බලපාන සාධකයි.
සියදිවි නසා ගැනීම වැළක්වීම යනු ලොවට මුහුණ පෑමට සිදුව ඇති විශාල අභියෝගයක් වණ අතර ලොව සිදුවන මරණ වලට හේතු සාධක වණ කරුණු 20ක් ඇතුලත් එකකි. මේ සෑම කෙනෙකුටම කාගේ හෝ දරුවෙක්, සහකරු හෝ සහකාරියක්, දෙමව්පිය කෙනෙක්, මිතුරකු හෝ ශිෂ්‍ය කණ්ඩායමකට අයත් අයෙකි. සාමාන්‍ය වශයෙන් එක් අයකුගේ මෙවැනි මරණයක් නිසා දුක්වන, පිඩා විඳින සංඛ්‍යාව 135 ක් බව ගණනයට ලක් කර ඇත. මේ අනුව වාර්ෂිකව පුද්ගලයින් දසලක්ෂ 108 ක් පිඩාවට පත්වෙති.
2003 වසරේදී සියදිවි නසා ගැනීම වැළක්වීමේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානය පිහිටුවා ගත් අතර, 2011 වසරේදී රටවල් 40 ක් මේ පිළිබඳව දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහනක් ආරම්භ කරන ලදී.මේ සඳහා ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) සහ මානසික සුවය පිලිබඳ සංවිධානය ( Federation for Mental Health ) සත්කාරක සංවිධාන ලෙස කටයුතු කර ඇත.
2014 වසරේදී මානසික සෞඛ්‍ය පිළිබඳව සිතියම නිකුත් කර ඇති අතර ,මිනිසුන් දසලක්ෂයක් වසරකට සිය දිවි නසා ගන්නා අතර මේ අනුව 10000 කට එක් අයෙක් මෙයට ගොදුරුවේ. මෙම ප්‍රමාණය වසරකට සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාවෙන් 1.4 % අගයක් ගන්නා අතර සෑම තත්පර 40 කට එක් අයෙක්ද දිනකට 3000 ක්ද සියදිවි නසා ගැනීමට ගොදුරුවේ.2004 වසරේදී සිදු කළ විශ්ලේෂණයක් අනුව හෙළිවූයේ මෙම ප්‍රමාණය වසර 2020 වණ විට දසලක්ෂ 1.5 ක් වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.
සාමාන්‍යයෙන් එක් ස්ත්‍රියක් සියදිවි නසා ගන්නා විට පිරිමි තිදෙනෙක් සිය දිවි නසා ගනී/එමෙන්ම එක් පිරිමියෙක් සිය දිවි නසා ගැනීමට උත්සහ කරන විට දෙතුන් වතාවක් ස්ත්‍රීන් එවැනි උත්සාහයක යෙදී ඇත. වත්මන් සංඛ්‍යා ලේඛන අනුව අපරාධ වලින්, සහ යුද්ධයෙන් මිය යන සංඛ්‍යාවට වඩා කිහිපගුණයකින් සියදිවි නසා ගැනීමෙන් මිය යති.මින් වැඩි කොටසක් වාසය අවුරුදු 15- 24 සිමාවේ සිටින පිරිසයි. සිය දිවි හානිකර ගැනීම් වැඩිවීමට සමාජ ප්‍රතිමාන බොහෝ දුරට බලපා ඇත.
සිය දිවිනසා ගැනීම වළක්වන්නේ කෙසේද ?
සියදිවි හානිකර ගැනීම වලක්වාලීම සමාජ වගකීමකි.මේ සඳහා පවුලේ සාමාජිකයින්, නෑදායින් ,හිත මිතුරන් ආගමික නායකවරුන් , විවිධ නිලධාරීන් සහ රාජ්‍ය හා රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන වලට සහය දිය හැකිය.
සියදිවි නසා ගන්නා පුද්ගලයකු හෝ කිහිපදෙනෙ
කු විශාධය හෙවත් මානසික අවපීඩන තත්වයෙන් (Depression ) වලින් පෙලෙන අය බව අනාවරණය වී ඇත. යම් කිසිවකු තදබල කලකිරීම, මෙතෙක් කරගෙන ඈ වැඩකටයුතු කඩාකප්පල් කරගෙන මන්දෝත්සාහි ලෙස කාලය ගෙවීම,සංකාව පවුල් සමාජයෙන් ඈත් වී සිටීම ට උත්සහ කිරීම ,නිකරුනේ අධික කෝපයට පත්වීම ,අඳුරු පාළු ස්ථානයකට වී සිටීමට උත්සහ කිරීම ,ජීවිතය එපා වී ඇති බව පැවසීම වැනි ලක්ෂණ පවතී නම් වහාම මනෝ වෛද්‍යවරයකු ගේ මනෝ උපදේශනයට සහ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සඳහා යොමු කළ යුතුය.
වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර මෙන්ම රෝගියා බලා ගැනීම සහ ඔහුට කරුණාවෙන් සැලකීමද අවශ්‍ය වේ. විශේෂයෙන් උපදේශනයේදී ජිවිතයේ වටිනාකම ඔහුට හෝ ඇයට අවබෝධ කර දිය යුතුය.
සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල උපදේශන සේවාව තවත් දුර්වල තත්වයක පවතින අතර,එය නංවාලීම සඳහා රජයේ සහ ස්වෙච්චා සංවිධාන වල අනුග්‍රහය අවශ්‍ය වේ. ශ්‍රී ලංකාව වැනි පශ්චාත් යුධ සමයේ පවතින රටවලද යුද්ධයට සම්බන්ධ විවිධ හේතුන් නිසා සිය දිවි නසා ගැනීමේ ප්‍රතිශතයේ ඉහල අගයක් පෙන්නුම් කරයි.
