ලෝක පොත් දින සැමරුම

ලෝක පොත් දිනය, ලෝක පොත් සහ ප්‍රකාශන හිමිකම් දිනය හෝ පොතේ ජාත්‍යන්තර දිනය ලෙසද හැඳින්වේ, කියවීම, ප්‍රකාශනය සහ ප්‍රකාශන හිමිකම ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ අධ්‍යාපනික, විද්‍යාත්මක සහ සංස්කෘතික සංවිධානය (UNESCO) විසින් වාර්ෂිකව සංවිධානය කරනු ලබන උත්සවයකි.ලෝක පොත් දිනය සෑම මසකම අප්‍රේල් 23 වෙනි දිනට යෙදී ඇති අතර  විවිධ කතුවරුන් දැන හඳුනා ගැනීමට සහ අපගේ ජීවිතයේ අප සතු ශක්තිය සහ බලය හඳුනා ගැනීමට සහ ඉන් ප්‍රයෝජන ගැනීමට  අපට උගන්වන නිසා එය අතිශයින්ම වැදගත් දිනයකි.

1995 අප්‍රේල් 23 වන දින සමරනු ලැබූ අතර,  මෙහි මුල් අදහස 1922 දී බාර්සිලෝනා හි සර්වාන්ටෙස් ප්‍රකාශන ආයතනයේ අධ්‍යක්ෂ Vicente Clavell විසින් කතුවරකු වන Miguel de Cervantes ට ගෞරව කිරීම සහ පොත් අලෙවිය ඉහළ නැංවීම සඳහා මාර්ගයක් ලෙස සංකල්පනය කරන ලදී. 

ඒ අනුව එය ප්‍රථම වරට සමරනු ලැබුවේ 1926 ඔක්තෝම්බර් 7 වන දින සර්වන්ටෙස්ගේ උපන්දිනයෙදී වන අතර ඒ ඔහුගේ මරණ දිනය වන 1930 අප්‍රේල් 23 ට ගෙන යාමට පෙරය. මෙම සැමරුම කැටලෝනියාවේ විශාල ජනප්‍රියත්වයක් ඇතිව දිගටම පවතින අතර, එය ශාන්ත ජෝර්ඩිගේ දිනය හෝ පොත් සහ රෝස මල් දිනය ලෙස හැඳින්වේ.

කෙනෙකුට අයිති විය හැකි වටිනාම භාණ්ඩය පොත් බව සඳහන් කිරීම වැදගත්ය. ඔවුන් අපට දැනුම ලබා ගැනීමට සහ බුද්ධිමත් වීමට උපකාර කරයි.  කතුවරුන් සහ ප්‍රකාශකයන් අපගේ ජීවිතයේ වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.කියවීම අපව ප්‍රඥාවෙන් පුරවන නිසා එය අපට නව මාර්ග ගවේෂණය කිරීමට සහ අපගේම ලෝකයක් නිර්මාණය කිරීමට ද උපකාරී වේ. පොත් අපට අතිශයින් වැදගත් ය.

ලෝක පොත් ප්‍රාග්ධනය (WBC) යනු UNESCO හි මුලපිරීමක් වන අතර එය ලෝක පොත් සහ ප්‍රකාශන හිමිකම් දිනය වන අප්‍රේල් 23 වන දිනෙන් ආරම්භ වන අතර සෑම වසරක් සඳහා පොත් ප්‍රවර්ධනය කිරීම සහ කියවීම පෝෂණය කිරීම සඳහා නගර හඳුනා ගනී.

ලෝක පොත් දිනයේ පරමාර්ථය වන්නේ සෑම වයස් කාණ්ඩයකම ළමයින් එකට එකතු වී කියවීමේ සතුට බෙදා ගැනීමයි. මෙම උත්සවය UNESCO විසින්  ලොව පුරා පොත් සහ කියවීම සැමරීමක් ලෙස නිර්මාණය කරන ලද අතර ,  එය ලොව පුරා රටවල් 100 කට වැඩි ගණනක සමරනු ලැබේ. එක්සත් රාජධානියේ සහ අයර්ලන්තයේ පළමු ලෝක පොත් දිනය 1997 දී පැවැත්වුණේ කියවීමේ සතුට සොයා ගැනීමට යෞවනයන් දිරිමත් කිරීම සඳහා ය. 

The Northern Echo පොත් වෙබ් අඩවියට අනුව ලෝක පොත් දිනය කතුවරුන්, නිදර්ශකයින්,පොත් ප්‍රකාශකයින් , පොත් හල් සහ පුස්තකාල හරහා පොත් කියවීම ප්‍රවර්ධනයට සවියක් දෙනු ලබන අතර පාඨකයින් පොත් කියවීමට නැඹුරු කරවයි.දිනකට විනාඩි 10ක් පමණ වැය කර දරුවන්ට කතන්දර කියවා , දැනුම බෙදා ගැනීම මනුෂ්‍ය පුස්තකාල (Human Library ) ඔස්සේ ඔවුන්ගේ ගමන් පාඨය වෙනස්ම මාවතකට යොමු කිරීමට ඔවුන්ට හැකියාව ලැබුන බවයි.

"අපගේ මෙහෙවර වන්නේ විනෝදය සඳහා කියවීම ප්‍රවර්ධනය කිරීම, සෑම දරුවෙකුටම සහ තරුණයෙකුටම තමන්ගේම පොතක් ලබා ගැනීමට අවස්ථාව ලබා දීමයි. සෑම වයස් කාණ්ඩයකම කියවීමේ සංස්කෘතියක් දිරිමත් කිරීම සහ යුනෙස්කෝවේ වටිනාකම් බෙදාගැනීමේ අරමුණින් ක්‍රියාකාරකම් සිදු කරයි.

ලෝක පොත් දින නිර්මාතෘ, Baroness Gail Rebuck පැවසුවේ: “කියවීම නැවත ස්ථානගත කිරීම සඳහා යමක් කිරීමට අපට අවශ්‍ය වූ අතර අපගේ පණිවිඩය එදා මෙන් අදත් එසේමය - කියවීම විනෝදජනක, අදාළ, ප්‍රවේශ විය හැකි, උද්යෝගිමත් වන අතර ජීවිත පරිවර්තනය කිරීමට බලය ඇත. .”

විවිධ රටවල පොත් දිනය සැමරීම .

ස්පාඤ්ඤය

 ස්පාඤ්ඤයේ, පොත් දිනය සැමරීමට පටන් ගත්තේ 1926 සිට සෑම ඔක්තෝම්බර් 7 වෙනිදා,  Miguel de Cervantes උපත ලැබූ බවට විශ්වාස කරන දිනයයි. එහෙත්, එළිමහනේ ඇවිදීමට සහ පොත් පිරික්සීමට වඩාත් ප්‍රසන්න සමයක මෙම දිනය සැමරීම වඩා සුදුසු යැයි සැලකේ. වසන්තය වැටීමට වඩා හොඳ විය. එබැවින් 1930 දී XIII ඇල්ෆොන්සෝ රජු සර්වන්ටෙස්ගේ මරණය සිදු වූ බව පැවසෙන අප්‍රේල් 23 වන දින පොත් දිනය සැමරීම වෙනස් කිරීම අනුමත කළේය.

ස්වීඩනය  

Världsbokdagen ("ලෝක පොත් දිනය") ලෙස හඳුන්වන අතර ප්‍රකාශන හිමිකම් අංශය සාමාන්‍යයෙන්මෙම උත්සවය අප්‍රේල් 23 දින සමරනු ලැබේ, එය 2009 සහ 2011 වර්ෂයේ අප්‍රේල් 13 දිනට මාරු කරන ලද්දේ පාස්කු උත්සවය සමඟ ඇති වූ ගැටුමක් වැලැක්වීම සඳහාය.

එක්සත් ජනපදය 

මේරිලන්ඩ් හි කෙන්සිංටන්හි , අන්තර්ජාතික පොත් දිනය අප්‍රේල් 26 ට ආසන්න ඉරිදා  විදී උත්සවයක් පවත්වා සඳයි. 2020 දී කොවිඩ් 19 වසංගතය හේතුවෙන් පොත් උළෙලේ 15  වන වාර්ෂික කෙන්සින්ටන් දිනය අවලංගු කරන ලදී.

මුලාශ්‍ර

https://en.wikipedia.org/wiki/World_Book_Day

https://timesofindia.indiatimes.com/education/news/world-book-day-2023-history-theme-significance-and-quotes/articleshow/99704658.cms

පරිවර්තනය.

නිලක්ෂි බණ්ඩාර 

23/04/2023

ඉන්දියාවේ විවිධ ප්‍රාන්ත වල අවුරුදු සැමරුම .

 ඉන්දීය සංස්කෘතික විවිධත්වය හේතු කොටගෙන රටේ ජනතාව සුර්ය සහ චන්ද්‍ර දින දර්ශන ක්‍රමය අනුගමනය කරමින් අලුත් අවුරුද්ද සමරයි.සෑම කලාපයකම අවුරුද්ද සැමරීමේ අද්විතීය සංස්කෘතියක් සහ සම්ප්‍රධායක් ඇත.

1. Baisakhi - Punjab - බයිසාකි

බයිසාකි  යනු ඉන්දියාව පුරා සමරනු ලබන විශාලතම අස්වැන්න නෙලීමේ උත්සවයයි.පන්ජාබයේ ගංගා 5 ක දේශයේ බයිසාකි ප්‍රදේශයට හිමිවන්නේ සුවිශේෂී ස්ථානයකි.වෛශාක් මාසයේ පළමු දිනය සිහිපත් කරමින් පන්ජාබ් හි සික් ජනයාද මෙම දිනය සීක් ඛල්සා යනුවෙන් සමරනු ලබයි.බයිස්කාහි යනු සීක් ප්‍රජාව විසින් සමරනු ලබන වඩාත් ප්‍රසිද්ධ උත්සවයකි.මෙම දිනය සෑම වසරකම අප්‍රේල් 13 හෝ 14 දින සමරනු ලැබේ. සීක් සාහිත්‍යයට අනුව, 1699 මාර්තු 30 වන දින සීක්වරුන්ගේ දසවන ගුරුවරයා ඛල්සා පන්ත් පිහිටුවන ලදී.එය ප්‍රධාන වශයෙන් අම්රිත්හි සාර්හි ඛල්සා සහ රන් දෙවොලෙහි සමරනු ලබයි.

සැමරුම් ආරම්භ වන්නේ මිනිසුන් ශුද්ධ වූ ගංගාවක ස්නානය කර ගුරුද්වාරා වෙත යාමෙනි. ඒවායින් ප්‍රධාන වන්නේ අම්රිත්සාර් හි රන් දෙවොල, ඛල්සා උපත ලැබූ ආනන්ද්පූර් සාහිබ්හි ගුරුද්වාරය සහ ගුරු ගෝබින්ද් සිං පූජනීය ගුරු ග්‍රන්ත සාහිබ් විසින් ප්‍රති නිර්මාණය කළ තල්වන්ඩි සාබෝ ය.යාඥාවෙන් පසු මිනිසුන් ප්‍රීති ඝෝෂා කරමින් නටමින් ගායනා කරති. ප්‍රීතිමත් ගොවීන් සරු අස්වැන්නක් සමරන විට 'JattaAayi Baisakhi' යන ජනප්‍රිය වාක්‍ය ඛණ්ඩය අසල්වැසි ප්‍රදේශවල හයියෙන් ප්‍රකාශ කරනු ලැබේ.

උත්සව උත්සවයේ අනිවාර්ය අංගයක් වන අතර සාම්ප්‍රදායික කරහ් ප්‍රසාද් (තිරිඟු, පැහැදිලි කළ බටර් සහ සීනි සමඟ සකස් කරන ලද සෙමොලිනා සම්මිශ්‍රණයක්) විශේෂ ප්‍රණීත ආහාරයකි.

  ඉන්දියාව කෘෂිකාර්මික රටක් ලෙස සලකනු ලබන අතර ඉන්දියාවේ ආර්ථිකය බොහෝ දුරට කෘෂිකර්මාන්තය මත රඳා පවතී, එබැවින් මෙම උත්සවය ඉන්දියාවේ සියලුම පුරවැසියන්ට ආහාර සැපයීමට වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කරන සියලුම ගොවීන් සඳහා කැප කෙරේ. මේ උතුම් බයිසාකි දිනයේදී අප සැවොම ඉන්දියාවේ සියලුම ගොවීන්ට කෘතඥ විය යුතුය. මෙම උත්සවය විවිධ ප්‍රදේශ වල විවිධ අයුරින් සමරනු ලබයි

.

 ඉන්දියාවේ එක් එක් ප්‍රාන්ත වල බයිසාකි උත්සවය විවිධ නම් වලින් හඳුන්වනු ලැබේ.

1.ඔරිස්සාවේ මිනිසුන් පන සංක්‍රාන්ති (Pana Sankranthi) ලෙසද 

2. තාමිල්නාඩුවේ පුතන්ඩු ( Puthandu) 

3.බටහිර බෙංගාලයේ නබ බර්ශා ( Naba Barsha) හෝ පොහෙලා බොඉශකාහ්  (Pohela Boishakh) .

4 . ඇසෑමයේ දී බෝහාග් බීහු ( Bohag Bihu) ලෙසද නම් කෙරේ.

2. Jude Sheetal - Bihar, Jharkhand - ජූඩ් ශිතාල් - බිහාර් ජහර්කන්ඩ්

මයිතිලි නව වසර ලෙසින්ද  හඳුන්වන එය බිහාර් ,ජාර්කන්ඩ් ,සහ නේපාලයේ පවා මයිතිලිවරුන් විසින් සමරනු ලබයි.ග්‍රෙගෝරියානු දින දර්ශනයට අනුව සාමාන්‍යයෙන් අප්‍රේල් 14 වැනිදා මෛත්‍රී අලුත් අවුරුද්ද සමරනු ලබයි.

 3. Bohag Bihu - North Eastern States- බෝහාග් බිහු - ඊසාන දිග ප්‍රාන්තය .

ඇසෑම් ප්‍රාන්තයේ සමරනු ලබන ජනප්‍රිය අස්වැන්න නෙලීමේ මංගල්‍යයක් වන බොහාග් බිහු බීජ සිටුවීමේ කාලය ආරම්භය සනිටුහන් කරයි.එය වසරකට තුන් වතාවක් සමරනු ලබන වාර්ෂික බිහු උත්සවයේ එක් කොටසකි, කැටි බිහු සහ මග් බිහු පිළිවෙලින් ඔක්තෝබර් සහ ජනවාරි මාසවල නිරීක්ෂණය කෙරේ. පළමුවැන්න වැපිරීම අවසන් කිරීම සනිටුහන් කරන අතර, දෙවැන්න අස්වැන්න නෙළීමේ කාලය අවසන් වේ.

රොන්ග් යනු ඇසෑම් භාෂාවෙන් ප්‍රීතිය වන අතර රොන්ගාලි බිහු යනු ඇසෑම් ප්‍රජාවට ප්‍රීතිය සහ සතුට සඳහා කාලය වන අතර ඔවුන් උත්සවයේ සෑම දිනකම මහත් උද්‍යෝගයෙන් හා උද්යෝගයෙන් සමරයි.

රංගගලි බිහු ලෙසද හැඳින්වෙන බෙහාග් බිහූද ,ඇසෑම් ප්‍රාන්තයේ බයිසාකි සහ පුතාන්ඩු දිනයට වැටේ.රසකැවිලි විශේෂයන් සදමින් නව අස්වැන්න ලැබීමේ සතුට සමරන්නේ පවුලේ අය සහ අසල්වැසියන් ,හිත මිතුරන් සමග තෑගී බෝග හුවමාරු කර ගනිමිනි. බොහාග් බිහු විවිධ සම්ප්‍රදායන් සමඟ දින තුනක් එක දිගට සමරනු ලබයි.

බෝහාග් බිහු දින හත වෙනස් ලෙස සමරනු ලැබේ. පළමු දිනය හෙවත් ගරු බිහු ගවයන් වෙනුවෙන් කැප කර ඇති අතර මෙදින මිනිසුන් තම ගවයන් ගඟට ගෙන ගොස් ඔවුන් ස්නානය කර මල්මාලා වලින් සරසා ඔවුන්ගේ අං සහ කුර වේදනාවෙන් හා යහපැවැත්ම ප්‍රාර්ථනා කරති. උත්සවයේ දෙවන දිනය මනුහ් ලෙස හැඳින්වේ.උත්සවයේ තුන්වන දිනය හඳුන්වනු ලබන්නේ ගෘහ දෙවිවරුන්ට නමස්කාර කිරීම සඳහා කැප වූ Guxai Bihu යනුවෙනි.

සිව්වන දිනය අත්යන්ත්‍ර සඳහා ටාටර් බිහු හෝ බිහු ලෙස හැඳින්වේ. පස්වන දිනය ගොවිපල උපකරණ සඳහා කැප වූ Nangolor Bihu ලෙස හඳුන්වන අතර හයවන දිනය ගෘහස්ථ සතුන් සඳහා සමරනු ලබන GharosiaJibar Bihu ලෙස හැඳින්වේ.උත්සවයේ අවසන් දිනය චේර බිහු ලෙස සමරනු ලබන අතර එය ඉතා උද්යෝගයෙන් සමරනු ලැබේ.

4.Gudi Padwa - මහාරාෂ්ඨ - ගුඩි පඩ්වා - මහා රාෂ්ඨය

Gudi Padwa යනු Samvatsara Padvo ලෙසද ප්‍රචලිත වන අතර එහි වචනයේ පරිසමාප්ත අර්ථයෙන්ම අලුත් අවුරුද්දේ පළමු දිනය හෝ 'Samvat' යන අර්ථය ඇති අතර එම දිනයම උතුරු ඉන්දියාවේ Chaitra Navratri හි පළමු දිනය ලෙසත් ආන්ද්‍රා ප්‍රදේශ්හි Ugadi ලෙසත් සමරනු ලබයි. චෛත්‍ර මාසයේ පළමු දිනය වන අතර  මහාරාෂ්ඨ ප්‍රාන්තයේ අවුරුදු දිනය ලෙස සැලකේ.

ගුඩි පද්වා හෝ මරාති අලුත් අවුරුද්දට එහි නම ලැබුණේ වචන දෙකකිනි. -

'ගුඩි', එයින් අදහස් කරන්නේ හින්දු දෙවි බ්‍රහ්මගේ ධජයක් හෝ ලාංඡනයක් වන අතර 'පද්වා' යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ චන්ද්‍රයාගේ අදියරේ පළමු දිනය වන අතර උත්සවය ආරම්භය සනිටුහන් කරයි. හින්දු පුරාවෘත්තයට අනුව, ගුඩි පද්වා දිනයේ දී බ්‍රහ්ම දෙවියන් විසින් විශ්වය නිර්මාණය කළ බව කියනු ලැබේ. බ්‍රහ්ම දින, සති, මාස සහ වර්ෂ හඳුන්වා දුන්නේ මෙදින බව ද පැවසේ. තවත් පුරාවෘත්තයකට අනුව, ශාලිවාහන රජුගේ ජයග්‍රහණය සමරනු ලබන්නේ ඔහු පයිතාන් වෙත ආපසු පැමිණෙන විට ඔහුගේ ජනතාව විසින් ගුඩි හෝ කොඩිය ඔසවන ලද බැවිනි.

"ගුඩි " යනු අඩි 5ක් පමණ දිග උණ බම්බුවක් වටා සිල්ක් රෙදි වලින් සැකසු සැකස්මකි.එහි මුදුනේ ලෝටා ඇලවීම සඳහා මුදුනින් බැඳ පසුව පැණි සහ අඹ වලින් සාදන ලද රස කැවිලි සහ මල් මාලා වලින් සරසා ඇත.සාම්ප්‍රදායික රසකැවිලි සහ 'පචඩි' (පැණි රස සිරප්) - අමු අඹ සහ නීම් කොළ වලින් සාදන ලද - උගාදි ආහාර වේල සමඟ පිරිනමනු ලැබේ.සැරයටිය රිදී හෝ ලෝකඩ බඳුනක් මත තබා ඇත. එය ජයග්‍රහණයේ සංකේතයක් ලෙස සැලකෙන අතර නපුර දුරුකර සෞභාග්‍යයට ආරාධනා කරන බව විශ්වාස කෙරේ. එය තැබීමෙන් පසු මිනිසුන් යාච්ඥා කර නෙම්පල් වලින් සාදන ලද ප්‍රසාදය ආහාරයට ගනියි. 

මෙම දිනය සංකේතවත් කරන්නේ චත්‍රපති ශිවාජි මහාරාජ්ගේ සතුරන්ට එරෙහිව ජයග්‍රහණය කිරීම සහ ශාලිවාහන් සකාවරුන් පරාජය කළ ජයග්‍රහණයයි.

5. Ugadi - Karnataka, Telangana and Andhra Pradesh- උගාදී - කර්ණාටක ,තෙලන්ගනා සහ අන්ද්‍රා ප්‍රදේශ්.

උගාදි හෝ යුගාදි යනු ආන්ද්‍ර ප්‍රදේශ්, තෙලන්ගානා සහ කර්ණාටක ප්‍රාන්තවල අලුත් අවුරුදු උත්සවයයි.එය හින්දු චන්ද්‍ර සූර්ය දින දර්ශනයේ චෛත්‍ර මාසයේ පළමු දිනයේ මෙම ප්‍රදේශවල සමරයි.චෛත්‍ර නවරාත්‍රියේ පළමු දිනය රට පුරා ඉතා උත්කර්ෂවත් ලෙස සමරනු ලැබේ. හින්දු සම්ප්‍රදායන්ට අනුව, චෛත්‍ර නවරාත්‍රි හින්දු චන්ද්‍ර දින දර්ශනයේ පළමු මාසයේ, චෛත්‍ර ලෙස හැඳින්වේ. එබැවින් චෛත්‍ර නවරාත්‍රියේ ආරම්භය සනිටුහන් වන්නේ චෛත්‍ර මාසයේ පළමු දිනයේ වන අතර එය හින්දු අලුත් අවුරුද්ද ලෙසද සනිටුහන් වේ. විවිධ ප්‍රාන්තවල මෙම දිනය විශේෂ වැදගත්කමක් දරයි. තෙලන්ගානා, ආන්ද්‍ර ප්‍රදේශ් සහ කර්නාටක ජනතාව එය උගාදි ලෙස සමරන අතර, මහාරාෂ්ට්‍ර සහ ගෝවේ එකම දිනය ගුඩි පද්වා ලෙස සලකති.

Ugadi විවිධ වචන දෙකකින් සමන්විත වේ - යුග් (යුගය) සහ ආදි (නව ආරම්භය). මේ අනුව, යුගාදි නව ආරම්භයන් සඳහා පෙනී සිටියි. මෙය පිටුපස ඇති විශ්වාසය වන්නේ බ්‍රහ්ම දෙවියන් අද ලෝකය මැවූ බවත් එය හින්දු දින දර්ශනයේ පළමු දිනය ලෙස සමරනු ලබන බවත්ය.12 වන ශතවර්ෂයේදී ඉන්දියානු ගණිතඥ භාස්කරාචාර්ය විසින් උගාදි නව වසරේ ආරම්භය ලෙස හඳුනා ගන්නා ලදී. මෙම උත්සවය වසන්තයේ ආරම්භය සහ කටුක ශීත කාලයෙන් පසු මෘදු කාලගුණය සනිටුහන් කරයි. මෙම ප්‍රීතිමත් අවස්ථාව සතුටින් හා සමීපතමයන් හා හිතවත් අය සමඟ එක්ව සමරනු ලබයි.

6. Jamshedi Navroz- ජම්ශේඩි නව්රෝස් 

Navroz සැමරුම පර්සියාවේ (දැන් ඉරානය) ලෝකයේ පැරණිතම ඒකදේවවාදී ආගම් වලින් එකක් වන Zoroastrianism ආරම්භ කරන ලද Zarathustra නබිතුමාගේ කාලය දක්වා දිව යතියි  විශ්වාස කෙරේ. පර්සියාවේ ඉස්ලාමීය ආක්‍රමණයේදී පර්සියානුවන් කිහිප දෙනෙක් ඉන්දියාවට සහ පකිස්ථානයට පලා ගියහ. එතැන් සිට, ඔවුන්ගේ උත්සව ඉන්දියානු උත්සවවල කොටසක් බවට පත් වී ඇති අතර විවිධ සංස්කෘතීන්ගෙන් මිනිසුන් විසින් සමරනු ලැබේ.

හත්වන සියවසේ ඉස්ලාම් ආගම බිහිවන තුරුම එය පුරාණ ලෝකයේ වැදගත්ම ආගමක් විය.පැරැණි සාසාන අධිරාජ්‍යයේ රජෙකු වූ ජම්ෂෙඩ් පාර්සි දින දර්ශනය හඳුන්වා දීමේ ගෞරවය හිමි වේ. එබැවින් මෙම නිවාඩුව Jamshed-i-Nouroz ලෙසද හැඳින්වේ. Nowruz සෑදී ඇත්තේ "දැන්" සහ "ruz" යන වචන වලින් පිළිවෙළින් "නව" සහ "දිනය" යන්නයි. Novruz යනු ලොව පුරා බොහෝ ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් විසින් සමරනු ලබන ඉරාන අලුත් අවුරුද්දයි. ඉන්දියාවේ, පටෙටිගේ ඊළඟ දවසේ, පාර්සිවරු නව්රෝස් සමරති.

ඔවුන් සිදු කරන චාරිත්‍ර අතර ෆර්චා, බෙරී පුලාවෝ සහ ජර්ඩලූ චිකන් වැනි සාම්ප්‍රදායික පාර්සි කෑම ද පිළියෙළ කරති. පාර්සිවරුන් ද එය පව් ගෙවන දිනයක් සහ පසුතැවිලි වීමේ කාලයක් ලෙස විශ්වාස කරති.

7. Vishu - Kerala විශු - කේරල 

විෂු උත්සවය කේරලයේ බහුලව අස්වැන්න නෙළීමේ ආරම්භය සනිටුහන් කරයි. එය විදුලි පහන් සහ ගිනිකෙළි වලින් පිරුණු උත්සවයකි. දවස ආරම්භ වන්නේ අස්වැන්නේ පලතුරු, එළවළු සහ සෘතුමය මල් කැඩපතක් ඉදිරිපිට සකස් කිරීමෙනි. මෙම විධිවිධානය විෂු කණි ලෙස හැඳින්වේ. මෙම දිනයේ බැතිමතුන් සබරිමාලා අයියප්පන් කෝවිලට සහ ගුරුවායුර් ක්‍රිෂ්ණා කෝවිලට ද යාඥා කිරීම සඳහා පැමිණෙති.

8. Pohela Boishakh - West Bengal- පොහෙලා බොඉශකාහ්

බටහිර බෙංගාලය යනු වෙනස්ම ආකාරයකට නව වසර සමරන ප්‍රාන්තයකි. Poila හෝ Pohela Boishak යනු බෙංගාලි අලුත් අවුරුද්ද වන වෛශාක් මාසයේ පළමු දිනයයි.බෙංගාලි ජාතිකයන් සාප්පු සවාරි සහ සංගීත සංදර්ශන සමඟින් ප්‍රාන්තය පුරා සංස්කෘතික සැමරුම් කරයි. ශාන්තිනිකේටන් එහි නොබොබෝර්ෂෝ (අලුත් අවුරුදු) උත්සව සඳහා ප්‍රසිද්ධය.

Pohela Boisak යනු බෙංගාලි ප්‍රජාවට අයත් ජනතාව සඳහා ප්‍රමුඛ උත්සවයකි. මෙම දිනය Nobo borsho හෝ බෙංගාලි අලුත් අවුරුද්ද ලෙස සමරනු ලැබේ. මෙම දිනය බටහිර බෙංගාලය, ත්‍රිපුර, ජාර්කන්ඩ් සහ ඇසෑම් යන විවිධ ප්‍රදේශවල සමරනු ලැබේ. රට පුරා ජනතාව මහත් ප්‍රීතියෙන් හා උද්යෝගයෙන් මෙම දිනය සමරයි.

එය චන්ද්‍ර සූර්ය දින දර්ශනයට අනුව බංග්ලාදේශයේ අප්‍රේල් 14 සහ බටහිර බෙංගාලය, ත්‍රිපුර, ජාර්කන්ඩ් සහ ඇසෑම් (බරක් නිම්නය) යන ඉන්දියානු ප්‍රාන්තවල අප්‍රේල් 15 දින සමරනු ලැබේ,බෙංගාලි ව්‍යාපාරික පන්තිය සිය මූල්‍ය වර්ෂය ආරම්භ කරන්නේද මෙම දිනයේය.

මධ්‍යම ආසියාව, බටහිර ආසියාව, දකුණු ආසියාව, බෝල්කන් සහ කොකේසස් යන රටවල් ඇතුළුව ලොව පුරා බොහෝ ස්ථානවල මෙම දිනය සමරනු ලබන්නේ වසන්ත විෂුව දිනයේදීය. මෙය සාමාන්‍යයෙන් මාර්තු 21 වැනිදාය.

පොහෙලා බොයිෂාක් සම්ප්‍රදාය මෝගල් පාලනය යටතේ පැරණි ඩකාහි මුස්ලිම් ප්‍රජාව වෙත මෙන්ම අක්බාර්ගේ බදු එකතු කිරීමේ ප්‍රතිසංස්කරණ ප්‍රකාශ කිරීම දක්වා දිව යයි.බෙංගාලි යුගයේ මෙම සැමරුම Drikpanchang අනුව 594 දී ආරම්භ වූ බව සැලකේ, එය පැරණි බෙංගාලයේ Shoshangko රජුට ආරෝපණය කර ඇත.මෙම දිනය 2010 දී එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් 'Nowruz ජාත්‍යන්තර දිනය' ලෙස පිළිගනු ලැබුවේ එක්සත් ජාතීන්ගේ යෝජනාවක් සම්මත වීමෙන් පසුවය. 

මෙය ලෞකික නිවාඩු දිනයක් ලෙස විශ්වාස කරන අතර ඉස්ලාම්, සහ Zoroastrianism වැනි විවිධ ආගම්වල අය විසින් සමරණු ලැබේ.

මෙයට හේතුව පර්සියානු රජු වන ජම්ෂිඩ් ගුවන් මාර්ගයෙන්, අශ්ව රථයකින් ගෙන යන ලද බවත්, මෙම ක්‍රියාව ඔහුගේ පුරවැසියන් කෙතරම් මවිතයට පත් කළ බවත්, ඔවුන් එතැන් සිට මෙම දිනය සැමරීමට පටන් ගත් බවත් පැවසෙන මිථ්‍යාවයි. තවත් බොහෝ ප්‍රබන්ධ කථා ඉන්දියානු සහ තුර්කි සංස්කෘතීන් තුළ ද පවතින අතර, Amoo Nowruz පිළිබඳ මිත්‍යාව මධ්‍යම ආසියානු රටවල අතිශයින් ප්‍රසිද්ධය. මුලදී, මෙම දිනය පුරාණ තාරකා විද්‍යාත්මක ක්‍රම භාවිතා කරමින් ගණනය කරන ලද නමුත්, 12 වන සියවසේදී, විවිධ පාලකයන් සහ රජයන් විසින් මෙම ක්‍රම බොහෝ වාර ගණනක් සංශෝධනය කරන ලදී.

Omar Khayyam, Mahmud Kashgari, සහ Abu Rayhan al-Bīrūnī වැනි බොහෝ, ප්‍රසිද්ධ, මුස්ලිම් විද්වතුන් ද නව්රුස්ගේ දිනය පරීක්ෂා කළහ.මෙම දිනය සඳහා වන චාරිත්‍ර තැනින් තැනට වෙනස් වන නමුත් වඩාත් සුලභ ඒවා අතරට ගින්දර සහ ජලය වටා නැටීම, සුසාන භූමි නැරඹීම, මිතුරන් සහ පවුලේ අය බැලීමට යාම සහ හෆ්ට් සීන් මේසයේ එකට සංග්‍රහ කිරීම ඇතුළත් වේ.

මුලාශ්‍ර :

https://www.holidify.com/pages/new-year-in-india-celebration-3553.html

https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/bengali-new-year-pohela-boishakh-wishes-greetings-images-1681526404-1

https://www.hindustantimes.com/lifestyle/festivals/gudi-padwa-2023-date-history-significance-celebration-of-marathi-festival-101679385214252.html

https://bp-guide.in/AXUYhXCt

පරිවර්තනය 

නිලක්ෂි බණ්ඩාර 

17/04/2023

අභිඥාන ශාකුන්තලම් - මහා කවි කාලිදාසයන්

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 5 වන සියවසේදී කාලිදාසයන් විසින් රචිත දුෂ්‍යන්තගේ සහ සකුන්තලාගේ ප්‍රේම වෘත්තාන්තය වූ අභිඥාන සාකුන්තලය  ඉන්දියාවේ වීර කාව්‍ය අතුරින් එකකි.කාලිදාසයන් විසින් අඛ්යනයේ කාව්‍යමය හා නාට්‍යමය බව වැඩි දියුණු කිරීම උදෙසා නාට්‍යමය ප්‍රයෝගයන් ඇතුලත් කර ඇති අතර ,එම අඛ්යනයන් පද්ම පුරාණයේ ද දක්නට ලැබේ, නමුදු කාලිදාසයන් මෙහිදී මහා භාරත ආකෘතියෙන් බැහැරව සිටීම විශේෂත්වයකි. අභිඥාන ශාකුන්තලම් හි ව්‍යුහාත්මක අංගයන් තුළ සාප චේතනාව සහ ප්‍රතිස්පථාන චේතනාව හැරුණු කොට  දුටු සිහින, මායාවන්, මිත්‍යාවන්  සහ මතකය අමතක වීම මෙන්ම නැවත අතීතය සිහිපත් වීම යන ක්‍රියාදාමයන් ගේ රටාවක් ඇති බව පෙනේ.

රොමිලා තාපර් ට අනුව 

සකුන්තලයෙහි ඇතුලත් ප්‍රහසන අංග සමග ප්‍රේම වෘත්තාන්ත වල සහ සුරංගනා කතාවල දක්නට ලැබෙන , යම් සම්මිශ්‍රණයක් පවතින බව කියවේ.

දුෂ්‍යන්ත රජුගේ සහ සකුන්තලාගේ මුල් හමුවීම ලෝක දෙස්කක අන්තර් ක්‍රියාවලියක් පෙන්වන අතර මිනිසාගේ සහ සොබා දහමේ අපුර්ව සංයෝගයක් වූ මෙම ප්‍රේමයේ එකතුවීම සිහිනයක්,  දේශයන් දෙකක එකතු වීමක් ගොඩනංවනු ලබයි.  මෙහි සුවිශේෂිත්වය වන්නේ  ස්වභාවධර්මය මිනිසාට පසුබිමක් සහ මානව නාට්‍ය පසුබිමක් ලෙස නොව ස්වකිය ජිවිතයක් සහ සංකීර්ණ ලෙස  මිනිස් දිවියට බලපෑම් කරන ලක්ෂයක් හේතුවෙනි.මෙහිදී ප්‍රේමය සහ ආදරය නාට්‍යයේ හරය වේ.නාට්‍යයේ මිථ්‍යාව, පුරාවෘත්තය සහ සිහින දෘෂ්ඨිය ඉහළ චිත්‍රක සහ සංවාදාත්මක මානයන් සමඟ මුසු කර මෙම ආදර කතාවට වඩාත් ගැඹුරක් සහ බහු ස්ථර වයනයක් ලබා දීමට හැකි වී ඇත.

වනය තුලදී සිදුවන දුෂ්‍යන්තගේ සකුන්තලාගේ හමුවීම ශ්‍රී අරෝබින්දෝගේ වීර කාව්‍යයක් වූ සාවිත්‍රි හි සාවිත්‍රිගේ සහ සතයාවන් අතර සිදු වූ හමුවට සමාන වේ. පෙම්වතුන්ගේ හමුවීමට ආශීර්වාදයක් සහ ඔවුන්ගේ ප්‍රේමාන්විත භාවය වැඩි කිරීමේ සංකේතයක් ලෙස සොබාදහම මෙහිදී භාවිත කර ඇත. සකුන්තලාව සොබාදහමේ දරුවකු ලෙස සංකේතවත් කරන අතර දුෂ්‍යන්ත රජුව සොබාදහමෙන් එපිට ලොවක සිටින්නකු සේ සංකේතවත් කරයි.මෙහිදී සකුන්තලා සොබාදහමෙන් ඔබ්බට භෞතික ලෝකයට අතික්‍රමණය වන බව සංකේතවත් කරයි.

මල් සහ මී මැස්සන් ඔවුන් මත සැරිසරන ආකාරය සහ හිමාලයේ ජල උල්පත් පිළිබඳ විස්තර වලින් නිරූපණය වේ.වෘක්ෂ , මල්,පක්ෂීන්,තුලින් වර්ණ නිරුපණය සිදු කර ඇත.

උදා : නෙලුම් මල රන්වන් පැහැයෙන් යුක්ත වන අතර භාවනා කරන ස්ථානය කොළ  පැහැයෙන් යුක්ත වේ.හෙම්කූට් කන්ද යනු පරිපූර්ණ ලෝකයක් නියෝජනය කරන මාරිච මුනිවරයාගේ වාසස්ථානයයි. ප්‍රබන්ධ ලෝකයට යන එහි ගවේෂණ ගමනේ පරිකල්පනය සඳහා දොරටු විවෘත කිරීමට සුදුසුම යතුර එයයි.කතාවේ කාව්‍යමය හා චිත්තවේගීය බලපෑම ඉහළ නංවන සංවේදී රූප, රූපක සහ සංකේත වලින් මෙම විස්තර පොහොසත් වේ.ශාකුන්තලම්හි මතකය හා ආදරය එකිනෙක බැඳී පවතී. The Shadow lines හි Amitav Ghosh වැනි නූතන නවකතාකරුවන් විසින් ද මතකය චේතනාවක් ලෙස භාවිතා කර ඇත. ශාකුන්තලම්හි වීරයාගේ ක්‍රියාව සාධාරණීකරණය කිරීමට මතකය සහ අමතකවීම යොදාගෙන ඇත.

සකුන්තලයේ චිත්තවෙගිය වෙනස්කම් ඉහළ නැංවීමට උත්ප්‍රස රසයද මැනවින් අන්තර්ගත කර ඇත.ආරම්භයේදී රජු ශකුන්තලාගේ සදාකාලික සුන්දරත්වයට ඇලුම් කරන අතර ඔහු ඇයව ලෞකික ලෙස භුක්ති විඳියි.

කවියා තාපසයන් සතු බලයද විස්තර කරන අතර මෙම තේමාව හින්දු පුරාණෝක්තිවල පුනරාවර්තන තේමාවක්  වී ඇත.   මෙහිදී කාලිදාස විසින් අපේක්ෂිත කාව්‍ය ප්‍රයෝගය සහ 'රසෝත්පත්ති' (කලාත්මක ප්‍රීතියේ අත්දැකීම) (experience of the artistic delight). ගෙන ඒම සඳහා 'මතකයේ සහ මතකයේ උපාංගය' භාවිතා කරයි. (The device of memory)

ඔහු ඇයව සොයා ගන්නා විට ඇගේ පෞරුෂයේ පරිවර්තනීය පැත්ත දැකීමට සහ අත්විඳීමට ඔහු අපොහොසත් වේ.නමුදු, නාට්‍ය පුරාවට සකුන්තලා බිරිඳක්, මවක්, කාන්තාවක් ලෙස බහුවිධ සමාජ භූමිකාවක් ඉටු කරන්නේ පරිණත කාන්තාවක් විලසිනි,

සාකුන්තල නාට්‍ය  එහි විෂය කරුණු, තේමාත්මක ඉදිරිපත් කිරීම, චරිත නිරූපණය, ඡේදනය වන සංකේත සහ ස්වර සහ උද්දීපනය කරන රූප, කැපී පෙනෙන රූපක සහ එහි විවිධ වර්ණවලින් ආදරයේ තේමාව මොනවට පෙන්නුම් කරන අපුරු සාහිත්‍ය නිර්මාණයකි.

මුලාශ්‍ර :

https://www.britannica.com/biography/Kalidasa

https://www.eng-literature.com/2021/06/symbols-motifs-abhigyan-shakuntalam.html#more-3872

නිලක්ෂි බණ්ඩාර 

13/04/2015.

හින්දුස්තානි සංගීත ලෝලීන්ට අමතක නොවන Happy Birthday

සමහර ගීත හතු පිපෙන්නාක් මෙන් කරළියට විත් ටික කලකින් අසන්නන්ගේ හදවත් තුළින් වියැකී යයි.නමුත් ..... සමහර ගීත බාළ, තරුණ මහලු කොයි කා අතරත් සදාතනික මතකයක් ලෙස තැන්පත් වී ,සෑම කාලයකදීම රසවිඳිය හැකි මට්ටමක පවති. 

 ලෝකයේ වසරකට වැඩිම චිත්‍රපට ප්‍රමාණයක් නිෂ්පාදනය කරන රට වන ඉන්දියාවේ තිරගත වූ හින්දි චිත්‍රපට ඇසුරෙන් දශක ගණනාවක් පසු කලත් , ප්‍රේක්ෂක හදවත් තුළ නොමියෙන චිත්‍රපට ගණනාවක් ඇත. 1969 වසරේ මැයි මස තිරගත වූ ඒක් පුල් දෝ මාලි ප්‍රේක්ෂක හද බැඳගත් එවන් ආදරණිය, සංවේදී  නිර්මාණයකි. 

මෙම චිත්‍රපටය තුලින් බිහිවූ  " Oh Nan hese Paristhe " ගීතය, චිත්‍රපටය තිරගත වී වසර 55 කට ආසන්න කාලයක් ගත වුවත්  , එදා ගීතය ඇසු අය මෙන්ම වර්තමානයේද රසිකයින්ගේ හදවත් තුලත් ,ගීත ලොව තුලත් තවමත් ජනාදරයට පත්ව ඇත. එම ගීතයේ ජවනිකාව දැකීමත් සමග ගීතය ප්‍රචාරය වන විට  ප්‍රේක්ෂක සිතට කඳුලක් නංවයි.

 බොහෝ විට  ඉන්දියාවේ මෙන්ම වෙනත් රටවලද උපන් දින වල සාදා වලදී ද සංගීත ප්‍රසංග වලදීද  මෙම ගීතය අසන්නට ලැබේ. 

ඉන්දියාවේ ශ්‍රේෂ්ඨ ගායකයකු වන මොහොමඩ් රාෆි හඬ මුසු කරන මෙම ගීතයේ පද රචනය ප්‍රේම ධවාන්ගේ (Prem Dhawan) වන අතර සංගීතය M D රවී සංගීතවේදියාගෙනි.

මෙම ගීතය අඩංගු වන ගීත ජවනිකාව කුඩා දරුවකුගේ උපන් දින සාදයක් වන අතර , කුඩා දරුවන් රාශියක් සහභාගි වීම තවත් සුවිශේෂී කරුණකි. ගීතයට පාදක වූ චිත්‍රපටයේ කතා වස්තුවද ගීතයේ රසවත් බව හදවතට ලංකර ගැනීමට නම් දැනගත යුතුමය.

ප්‍රධාන චරිතය වන සංජය ඛාන් කඳු නගින්නකු වන අතර ඔහු තමාගේ ආදරවන්තිය වන , සධානා සහ විවහා වීමට මංගල උත්සවය සංවිධානය කරමින් සිටි,මේ අතර ඔහු තවත් කඳු නගින්නන් කිහිප දෙනෙකු සමග හධිසියේ අතුරුදහන් වේ.මේ වන විට සාධනා දරුවකු ලැබෙන්නට සිටි. ඉන්දියානු ජන සමාජයේ තවමත් අවිවාහක කාන්තාවක් ,දරුවකු ලැබෙන්නට සිටිනු පුවත ඉතාමත් ඛේදජනකය.එමෙන්ම පවුලට මෙන්ම පරපුරටද අපකීර්තිය අත්කර දෙන්නකි.

මේ අවස්ථාවේදී  දරු ප්‍රසුතියකදී බිරිඳ මිය ගිය මහත්මයකු වූ බාල්රාජ් සහානි ඇයව විවහා කරගනී ඔහු සංජය සේවය කල කඳු නගින්නන්නට සහය වන ව්‍යාපාරය සහ පලතුරු වත්තක හිමිකරුවෙකි. මේ අතර කෙසේ හෝ දිවි ගලවා ගත් සංජය නැවත ගමට පැමිණේ.මෙම පැමිණීම පිරිමි දරුවාට වසර 4ක් පමණ වන තුරු බාල්රාජ් සහ සාධනා  සතුටින් ගත කළ විවහා දිවියට  ඇතිවූ  අනපේක්ෂිත බාධකයකි.

දරුවාගේ සැබෑ පියා සංජය වන අතර සාධනා අසීමාන්තිකව පෙම් කල පුද්ගලයා ද ඔහුය.නමුදු සධනාගේ දරුවාගේ ජිවිත සහ ඔවුන්ගේ ගරුත්වය රැක ගැනීමට, ඔවුන්ගේ දිවියේ තීරණාත්මක මොහොතක ඉදිරිපත් වුයේ බාල් රාජ්ය. මොවුන් අතර දෝලනය වන තුන්කොන් ප්‍රේමයට සාධනා මැදි වේ.. දරුවාගේ ආදරේ බෙදාගැනීමට පියවරුන් දෙදෙනා වෙහෙසීම ප්‍රේක්ෂක දෑසට කඳුළු නංවන්නේ නිතැතිනි.

මෙම කුඩා දරුවාගේ උපන් දිනයේදී හදා වඩා ගත් පියා එක් ගීතයක් ගායනා කරන අතර සැබෑ පියා Happy Birthday to You ගීතය ගායනා කරන්නේ පියකුගේ  ස්නේහයක හැඟීම් විශිෂ්ඨ ලෙස ප්‍රේක්ෂකයාගේ හදවතට දනවමිනි.

මෙහිදී  අවාසනාවන්ත සිදුවීමක් සිදු වේ. සධානා අවිවාහක තරුණියක් ව සිටියදී ඇයට හිංසා කිරීමට පැමිණි  මැරවරයෙක්ට බාල්රාජ් පහර දී පලවා හරි. දරුවා බේරා ගැනීමට පියවරුන් දෙදෙනා කල සටනේදී බාල්රාජ් මැරයාගේ ආයුධ ප්‍රහාරයකින් මිය යයි.සංජානා සාධනා සහ දරුවා නැවත එකතු වේ.

චිත්‍රපටයේ අන්තර්ගත කතාවට වඩා මෙහි ඇතුලත් ගීත සමුහය ඉතාමත් රසව‍ත්ය.

.