Saturday, May 24, 2025

මන් අමුතු පෙම්බරියක්. ප්‍රියංගිකා ශ්‍යාමලී මහත්මිය.


 කවිය යනු පුද්ගලයකුගේ හදවත කියවීමකි. තවත් අතකින් කිවහොත් ගසක තුරුපත් සැදී තවත් දවසක පස සරු කරන්නාක් මෙන් අනාගතයට සාරවත් යමක් එකතු කිරීමකි. ප්‍රියංගිකා ශ්‍යාමලී කිවිඳිය පරිසරය හා බැඳී ලිවූ ආදර වරුසා,ඊර්ශ්යා වලප  දේදුණු මැකෙයි වැනි කවි පෙළවල් කියවන විට මට මේ අදහස සිතට නැගුණි.

ඇය පෙරවදනින් අපට පවසන්නේ කුටුම්භය තුළදී ස්ත්‍රීත්වය මුහුණ දෙන ගැටළු, ඇගේ භූමිකාව සෑම කාන්තාවකටම පොදු ලක්ෂණ වලින් යුක්ත බවයි.පර්ල් එස් බක් ලේඛිකාව විසින් ලියන ලද සෑම ආසියානු කතාකටම හිමිවූ භූමිකාව නියෝජනය කරන සාරභූමි" නව කතාව මෙහිදී සිහියට නැගේ., 

"මන් අමුතු පෙම්බරියක් " කවි පෙළ සියළු දෝමන්නස්සයන් උසුලාගෙන සිනාසී මලක් මෙන් පිපිමට වෙර දරණ ගත පෙළන ගිම්හානයේ උණුසුමෙන් පවා සැනසුමක් සියන කාන්තාවන් පිළිබඳව විවරණයක්  කරයි.

එමෙන්ම "ප්‍රේමයේ ලුණු රහ "කවි පෙළ කාන්තාවන් සැමියාගෙන් බලාපොරොත්තු වන ආදරය නොලැබුන තැන, ඔහුගේ උපහාස අපහාස ඉවසන ආකාරය 

"ඇදලා අරගෙන අත

හදාගන්නට අමාරුවෙන් 

හිත" වැනි පද පේළි වලින් උපහාසයෙන් යුතුව රසවත් ආකාරයෙන් ඉදිරිපත් කරයි.

කාන්තා සිරුරු , මාතෘත්වය  ,රූපලාවන්‍ය , රතු තොල් , විවහා වූ පසු විශේෂයෙන්ම රතු පාට පොට්ටු තබන ගැහැණිය.... අනේකවිධ ලක්ෂණ වලින් යුක්තය.තවත් සිතීමට බොහෝ දේ ඇත.ප්‍රියංගිකා සොයුරිය "රතුපාට ගැහැණු " අනර්ඝ නිර්මාණයකි.

පවතීන දේශපාලනය ,එතුලින් ගිලිහි ගිය කාන්තා නිදහස වැනි සමාජයීය කරුණු සමහර තැනක ප්‍රියංගිකා කිවිඳිය විසින් වස්තු බිජ කොටගෙන ඇත.

"එයාට දහසයිලු හද සසළ කරවන මෙවැනි තවත් පුවතකි.මෙම අසාධාරණ කම් කොට නිදහස් වූ ආකාරය ප්‍රියංගිකා සොයුරිය විසින් තම කවියට පාදක කර ගනී. 

කවි පෙළවල් 43කින් යුතු මං අමුතු පෙම්බරියක් විවිධ විෂය පථයන් සහ මානයන් ඔස්සේ කරන සමාජ විවරනයකි.


නිලක්ෂි බණ්ඩාර.

24/05/2025.

Monday, May 19, 2025

භාෂා හරඹයෙන් පෝෂණය වුන මන්දාකිණියක කීපදෙනෙක් - කතෘ කසුන් සමරතුංග මහතා.

තී



තීරු ලිපියෙන් ,කවියෙන්, කෙටි කතාවෙන් ලේඛන  කළාවට එළඹුණු කසුන් සමරතුංග සෑම ශානරයක්හිම දස්කම් දක්වන කලාකරුවෙකි..මන්දාකිණියෙන් කිහිපදෙනෙක් ඔහුගේ පළමු නවකතාවව වන අතර මෙහිදීද අනිකුත් නිර්මාණවල දක්නට ලැබෙන නිර්මාණශීලි බව සේම වර්තමාන සමාජයේ දක්නට ලැබෙන අකටයුතුකම් මනාව හෙළිදරව් කරන්නකි.

මන්දකිණියෙන් කිහිප දෙනෙක් කතාව ඇරඹෙන්නේ මාධ්‍ය ආයතනයක ප්‍රධානියා වන චරිත පරණමානගේ සහ නවක ලේඛකයකු අතර ඇතිවන දෙබසක් ඇසුරෙනි. ඒ ඔස්සේ මාධ්‍යලෝකයේ ඇතුලාන්තයේ ඇති දෙබිඩි ක්‍රියාවලින් සහ රංගනයන්  හාස්‍යයට ලක්වන  ස්ථාන අපුරුවට එළිදක්වයි.එමෙන්ම සමාජයෙන් සැඟවුණු තොරතුරු රාශියක් හෙළි කිරීමට මේ ඔස්සෙ  කතුවරයා සමත් වී ඇත.

එම කතාබහ කතා ශෛලියෙන් ලියවී ඇත.මෙහි දක්නට ලැබෙන විශේෂත්වය වන්නේ චරිත කීපයක් වටා ගෙතුණු ලිවීමක් වීමයි.මුළු කතාවම ඒ ඒ පුද්ගලයින්ගේ කෝණයෙන් පාඨකයා වෙත ලං කරයි.

අතෘප්තිකර පවුල් ජිවිතයක් ගත කරමින් විවහා බැම්ම ආරක්ෂා කරගැනීමට නොව කෙසේ හෝ පවත්වාගෙන යාමට උත්සහ කරන කාන්තාවක් මෙම කතාවේ කතා නායිකාව වේ.සුපුරුදු ජිවන රටාව පවත්වාගෙන යාමට ඇයට ධනවත් ව්‍යාපාරිකයා සමග ජිවත් වීමට සිදුවේ.ස්ත්‍රිපුරුෂ පුද්ගල සම්බන්ධතා වල දුර්වලතාවයන්, දරුවන් අහිමි වීම් ,අසාර්ථක විවහා ජිවිත නිසා ස්වාමි පුරුෂයාගේ දින චරියාව නිසාත් , ව්‍යාපාරික කටයුතු සහ අසීමිත නිදහස පසුපස හඹා යන ගැහැණිය.... මෙම නව කතාව තුළ හමුවන ජල ප්‍රවහයන්ය.මෙහිදී විශේෂත්වය වනුයේ ඇය ගැන පාඨකයාට දැනගත්ත හැක්කේ විවිධ චරිත ඇයව දකින දෘෂ්ටිකෝණයෙණි.මෙම චරිත බොහොමයක් මාධ්‍යයට සම්බන්ධ අයයි.

ව්‍යාපාරික ලෝකයෙන් හෙම්බත් වන ඇය ඇතැම් විටෙක සමාජ සේවා කටයුතු වල යෙදෙයි.විශාල ධන පරිත්‍යාගයෙන් කටයුතු කරයි.අපට මෙහිදී ඩයනා කුමරියගේ චරිතය සිහියට නැගෙයි.  ඇය ද තම හීන අනුන් වෙනුවෙන් කැප කල කාන්තාවකි.

 වත්මන් සමාජයේ උද්ගතවී ඇති ගැටළු කිහිපයක් මෙහිදී කතුවරයා පාඨක දෑසට ලංකරයි. කාන්තාව පසුගිය කාලයේදී බොහෝ විට මත්පැන් භාවිතයට යොමු වන්නේ එක්කෝ ඉහල සමාජයේ සහ වතු ආශ්‍රිතව වාසය කරන්නන්ය. නමුත් වර්තමානයේ සමහර කාන්තාවන් පාසල් වියේදී තරුණ වියේදීත් මත්පැන් භාවිතයට යොමුව ඇත.ඒ නිසා ඇතිවන සමාජ පරිහානියද කතුවරයා ගේ දර්ශනයට ලක්ව ඇත.මත්පැන් භාවිතය නිසා පුද්ගලයින් වෙනත් මානයන්ට යොමුවන ආකාරය ලේඛකයා මනෝ විද්‍යාත්මකව විග්‍රහ කර ඇත.

විවහා කුටුම්භය තුලදී කාන්තාවන්ට තමන්ට ස්ථාවර ආර්ථික මට්ටමක් නැතිවිමේදී තම ආර්ථික ස්වාධීනත්වය අහිමිවන ආකාරය මැනවින් මෙහි පිළිඹිබු කර ඇත.එලෙසම දෙමාපියන්ගේ නිමක් නැති  නීතිවලට යටත්ව, ඔවුන්ගේ කැමැත්තට  අනුගතවන්නට සිදුවීම හේතුවෙන් ජිවිත ගමන තුළ දරුවන් කොතරම් අතරමංව අසරණ වනවාද යන්න මැනවින් පෙන්නුම් කරන මන්දකිණියෙන් කීපදෙනෙක් නව කතාව සමාජයේ සෑම පැතිකඩක් දෙසම පුළුල් විග්‍රහයකින් යුතුව රචනා කර ඇති බව පාඨකයාට මනාව තේරුම් යන කරුණකි.

කතා නායිකාවගේ පවුල් පරිසරය පිළිබඳව යම් කිසි ඉඟියක් තිබුණි නම් මෙවැනි චරිතයක් ගොඩ නැගීමට හේතුව තවත් පැහැදිලිවිමට ඉඩ තිබුණි. මේ ජිවිතයේ රසවත් තැන් සේම විවිධ හැලහැප්පිලි , ඝට්ටනයන් පිළිබඳව කතුවරයා රසවත් ලෙසත්, කතාව ගලායාමට පිටුවහලක් වන අයුරිනුත් යොදාගෙන ඇත.  කසුන් සොහොයුරා මන්දකිණියෙන් කිහිප දෙනෙක් නමැති නව කතාවෙන් ආලින්දයට විටින් විට විවිධ අමුත්තන් කැඳවාගෙන ඒම පාඨකයින්ට කුතුහලය දනවන කරුණකි. එය පාඨකයාට අපුරු අත්දැකීමක් මන්දකිණියෙන් කිහිපදෙනෙක් නවකතාව තුළින් ලේඛකයා ලබා දෙයි.මේ ඔස්සේ තත්කාලීන සමාජයේ සංකීර්ණ පැතිකඩ රාශියක් අපට දැකගත හැකිය.

125 ස් වැනි පිටුවේ ඇති මලිත්තගේත්  ජනිතගේත් කතාබහ ඔස්සේ කළා ලොව පවතින අඳුරු පැතිකඩයන් මනා ලෙස ඔප්නංවා පෙන්නුම් වන අවස්ථාවකි. සාහිත්‍ය ලොව සුදුස්සාට නිසිතැන නොලැබෙන බවත් පසුව ඔවුන් සුදුස්සන් ඉදිරියේදී දෙබිඩි චරිතයන් රඟදක්වන ආකාරයත් මේ ඔස්සේ මනාව පැහැදිලි වේ.

“ඒකිගේ පොත මරු මචං! හැබැයි මේක ඒකිගේ පළවෙනි පොතනේ. ඒක නිසා අපේ එයාට සම්මානේ දෙන්නේ නෑ. එයාට තව කල් තියෙනවනේ. අනික ඕකුන් එක පාර වැඩිය උඩ දාන්න හොඳත් නෑ. කට්ට කාලා එන්න එපැයි

උත්ප්‍රාසය දනවන ස්ථානද මෙහි නැතුවා නොවේ.මලිත්ත චන්දුලාට හිමි නමුත් නොලැබෙන සම්මානය පිළිබඳව පවසද්දී  ජනිත විසින් 



"මරු,මරු,හොඳ වෙලාවට අරුන්දතී රෝයි වගේ කෙනෙක් ලංකාවේ හිටියේ නැත්තේ මචන්,හිටියා නම් එයාගෙත් පළවෙනි පොතට ලැබෙන්නේ බුකර් සම්මානය නෙවෙයි.ඔය හොඳම ආධුනික නිර්මාණ සම්මානේ තමයි"

උත්තම පුරුෂ දෘෂ්ටිකෝණයෙන් ලිවිම නිසා පාඨකයාට පසුවෙන් කතාව තෙරුන් ගැනීමට හැකියාව ලැබේ.සරල භාෂා භාවිතය මෙහි දක්නට ලැබෙන තවත් ලක්ෂණයකි.විවිධ පුද්ගලයින්ට අනුගත වන ආකාරයෙන් භාෂාව හැසිරවීමේ ගුණාංගය කතාව පුරාවටම අපිට දැකිය හැකිය.අවස්ථාවට උචිත ලෙස භාෂාව හැසිරවීම නවකතාවක දැකිය හැකි ධනාත්මක ලක්ෂණයකි.

දේශපාලනික අරගලය පිලිබඳ මනා කියවීමක් මේ ඔස්සේ දක්නට ලැබෙන අතර සාමාන්‍ය ජනයා අත්නොවිදින, නොදකින අඳුරු රහස් මෙම කියැවීම ඔස්සේ ලේඛකයා විසින් පාඨක මනසට ලංකරයි.ලෝකයට සුදු චරිතයක් පෙන්වමින් කළු චරිතව හිඳ දේශපාලකයින් රඟන රංගනය යථාර්තවදිව මෙහිදී පෙන්නුම් කිරීම රචකයාගේ ඇති විශේෂත්වයයි.

එලෙසම සම්ප්‍රදායිකව සිතන ලංකාව වැනි රටක ලිංගිකත්වය සේම සමලිංගිකත්වය පිළිබඳවත් නිදහස් මානසිකත්වයකින් සිතීමේ නිදහසක් ඇති බවත් මෙහිදී පෙන්වන කරුණකි.ලිංගිකත්වය යනු කෙනෙකුගේ ලිංගික සිතුවිලි, ලිංගික හැඟීම්, ආකර්ෂණය සහ හැසිරීම් යන මේ සියල්ලන්ගේම එකතුවයි. ලිංගිකත්වය යනු ක්‍රියාවෙන් ඔබ්බට ගිය මානසික ,අධ්‍යාත්මික කාරණාවලින් යුක්ත කරුණකි.ලිංගික අධ්‍යාපනය පිලිබඳ අප පාසල් වල පවා කතාබහ කිරීමට මැලිකමක් දැක්වීම හේතුවෙන් ලිංගික අධ්‍යාපනය පිළිබඳව නිසි අවබෝධයක් බොහෝ දෙනෙකු තුළ නොමැති වීම මෙම අනවබෝධයට විසල් හේතුවකි.

කාන්තා පිරිමි දෙපාර්ශවයට අමතරව සමාජයේ සිටින තෙවන පාර්ශවය පිළිබඳව අප සමාජයේ බොහෝ දෙනෙකු අමතක කර ඇත. ඔවුන්ද අප මෙන්ම හැඟීම් දැනීම් ඇති සාමාන්‍ය පුද්ගලයින් බව අප අමතක නොකළ යුතුය.. එබැවින් ඔවුන් දෙසද මානුෂිය ඇසකින් බැලිය යුතු බව ලේඛකයා පාඨකයාට එත්තුගන්වයි. මෙය රෝගයක් නොව එක් එක් පුද්ගලයින්ගේ ලිංගික අනන්‍යතාවයයි.එනම් කෙනෙක් තමන්ගේ ස්ත්‍රී - පුරුෂභාවය පිළිබඳ සිතින් දකින ආකාරය යි.සරලවම දැක්වුවහොත් කෙනෙක්ට තමන්ගේ ලිංගික ආකර්ෂණය ඇතිවන පුද්ගලයාගේ ස්ත්‍රී - පුරුෂභාවය යි.මෙය මුල් කාලයේදී ‘Gender dysphoria’ ලෙස හැඳින්වූ අතර තවදුරටත් එය රෝගයක් නොවන බව තහවුරු විය. මන්ද, රෝගයක් නම් ඖෂධ මඟින් සුව කළ හැකි විය යුතු අතර මෙය එවැනි තත්ත්වයක් නොවන බව සොයා ගැනීමයි. මෙයට හේතුව ජානමය තත්වයක් හෝ මොලයේ රසායනික වෙනස්වීම් වල තත්වයක් වීමටද ඉඩ තිබේ.මෙවැනි කරුණු පිළිබඳද මනුෂ්‍යයින් වශයෙන් අප අවබෝධයෙන් සිටිය යුතු බව මැනවින් පැහැදිලි වන කරුණකි.

අප රටේ අධ්‍යාපන රටාව වෙනස් විය යුතු බව හොදින්ම වැටහෙන කරුණක් වන අතර ඒ ඔස්සේ රටේ පවතින විසල් ගැටළු රැසකට විසඳුම් ලැබෙන බව මනාව පැහැදිලි වන කරුණකි.

මෙම කරුණු ඔස්සේ කසුන් සමරතුංග සොයුරා විවිධ මානයන් රැසක් පිළිබඳව විවේචනාත්මක හෙළිදරව්වක් කර ඇති අතර පළමු නව කතාව වන මන්දකිණියෙන් කිහිපදෙනෙක් කෘතිය සාර්ථක ලිවීමක් බව පැවසිය යුතුය.




නිලක්ෂි බණ්ඩාර

20/06/2025

Sunday, May 18, 2025

එස්නා දේව මන්දිරය

 

එස්නා යනු ඊජිප්තුවේ ඇති නයිල් නදියේ ඉහල ප්‍රදේශයේ පිහිටා ඇති නගරයකි.ටොලමික් යුගයේ සිට ඉදිකිරීම් ඇරඹි බව කියවෙන එස්නා නගරය ග්‍රීක -රෝම යුගයේ (ක්‍රි.පූ. 332 - ක්‍රි.ව. 350) සමයේ කල නිර්මාණ අතුරින් ඉතිරිව ඇති ප්‍රධාන දේවාල හයෙන් එකකි. අනෙක් දේවල වන්නේ වන්නේ ෆිලේ, කොම් ඔම්බෝ, එඩ්ෆු, ඩෙන්ඩරා සහ ඇත්‍රිබිස් ය.එලෙසම  එස්නා යනු පුරාණ ඊජිප්තු ශිෂ්ටාචාරයේ වඩාත්ම කීර්තිමත් නගරවලින් එකක් වූ අතර, රෝම සහ ටොලමික් යුගවලදී මෙම ප්‍රදේශය වටා ඇති විහාරස්ථානවල ඔවුන්ගේ බලපෑම දැඩි ලෙස සටහන් කළ හැකි අතර, එය ඛ්නුම් දේවාලය ලෙසද හැඳින්වේ.

පුරාණ ඊජිප්තු භාෂාවෙන් එස්නා "සෙනාට්" ලෙස හැඳින්වූ අතර පසුව එය ග්‍රීකයන් විසින් "එස්නා" ලෙස හැඳින්වූ අතර එහි අර්ථය "මාළු නගරය" යන්නයි, මන්ද මාළුවා දිව්‍යමය නිරූපකයක් වූ අතර දැන් එස්නා දේවාලය පිහිටා ඇත.

දකුණු ලාක්ෂෝර් වල සිට කිලෝමීටර් 54ක් දුරින් ඇති එස්නා හි අදහන දෙවිවරුන් අතර ඛුනුම් ,නේට් , මෙන්හිට් ප්‍රධාන වේ.2018 සිට, එස්නා හි (ක්‍රි.පූ. I සියවස) ඛ්නුම්, නේට් සහ හෙක් යන පුරාණ ඊජිප්තු දේවාල ඊජිප්තු-ජර්මානු-ප්‍රංශ ඒකාබද්ධ ව්‍යාපෘතියක කොටසක් ලෙස මහා පරිමාණව ප්‍රතිසංස්කරණයකට භාජනය වෙමින් පවතී.ඊජිප්තු පුරාවෘතින්ට අනුව ක්නුම් යනු මිනිස් වර්ගයාගේ නිර්මාතෘවරයා ලෙස විශ්වාස කරති., මැටි බඳුනක් මත මැටියෙන් මිනිසෙකු නිර්මාණය කළ දිව්‍ය කුඹල්කරුවෙකි. ඔහු ඊජිප්තුවේ රජවරුන්ට සහ ඔවුන්ගේ යටත්වැසියන්ට දිව්‍ය කැමැත්ත ප්‍රකාශ කරන ලද  ශ්‍රේෂ්ඨ අනාවැකි කියන්නෙකු ලෙස ද සැලකේ. බොහෝ විට නිරූපණය කර ඇත්තේ බැටළුවෙකුගේ හිසක් ඇති මිනිසෙකු ලෙසය. එහෙයින් ක්නුම් ට උපහාරයක් ලෙස  මෙම මාලිගාව ගොඩ නැගු බව කියවේ.


මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ යන්හි අරමුණ වන්නේ මුල් සිතුවම් මත ඇති ඛනිජ වර්ග වලින් සාදන ලද තීන්ත සංරක්ෂණය කර ව්‍යුහයේ වාස්තු විද්‍යාත්මක අංග හෙළිදරව් කිරීමයි.ප්‍රතිසංස්කරණය කේන්ද්‍රගත වී ඇත්තේ දේවමාළිගාවේ සංරක්ෂණය කරන ලද එකම කොටස වන ප්‍රෝනෝස් (දේවමාළිගාවේ ප්‍රධාන කොටසට පිවිසෙන දොරටුව ඉදිරිපිට ඇති ගෘහස්ථ ශාලාවක්) වෙතය.


එස්නා දේවාලය  දහඅටවන රාජවංශයේ III වන තුත්මෝසිස් රජු විසින්  ස්ථාපිත කරන ලද අතර, පසුව ක්‍රි.ව. 40 සිට 250 දක්වා රෝම අධිරාජ්‍යයන් විසින් එය සම්පූර්ණ කරන ලදි.මධ්‍යම රාජධානියේ එය වැදගත් දේශපාලන මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත් වූ අතර, ඊජිප්තුවේ නව රාජධානියේ එය ප්‍රධාන වෙළඳ ස්ථානයක් විය.
දෙවිවරුන්ගෙන් සහ ඊජිප්තුවේ රජවරුන් සහ පූජනීය විල නිරූපණය කරන විවිධ දර්ශනවලින් එය අලංකාර කරන ලදී.
එස්නා දේවාලයේ නටබුන් අතර නෙළුම් මල් සහිත කැටයමින් අලංකාර ලෙස සරසා ඇති කුළුණු 24 කින් යුත් කුළුණු වලින් නිර්මිත ශාලාවක් තිබේ.දේවාලයේ බිත්ති මත ටොලමික් සහ රෝම අධිරාජ්‍යයන් පාරාවෝ ඇඳුම් වලින් සැරසී ඛ්නුම් දෙවියන්ට පූජා ඔප්පු කරන ආකාරය සිතුවම් කර ඇත.දේවමාළිගාවේ පූජකවරුන් සහ භාරකරුවන් විසින් ගබඩා කාමර ලෙස භාවිතා කරන ලද කුටි දේවමාළිගාවේ දොරටුවේ දෙපස ඇත.මෙම දේවාලය  ඊජිප්තුව ලෝකයේ සෙසු ප්‍රදේශවලට සම්බන්ධ කරන ප්‍රධාන මාර්ග දෙකක මංසන්ධියේ පිහිටා ඇති බැවින්, එය ප්‍රධාන වෙළඳ මධ්‍යස්ථානයක්ද විය. රෝමානු දේවාල සහ අනෙකුත් ව්‍යුහයන්ගේ නටබුන් කලාපයෙන් සොයාගෙන ඇත.එස්නා නගරය මැටි භාජන සහ රෙදි නිෂ්පාදනය කරන වැදගත් කර්මාන්ත ස්ථානයක් ද විය. 

එලෙසම ඊට අමතරව, මෙම දේවස්ථානයේ පුස්තකාලයක් සහ ප්‍රදේශයේ පුරාණ ඊජිප්තුවරුන්ට අධ්‍යාපනය ලබා දීම සඳහා පාසලක් ද පිහිටා තිබුණි. සියවස් ගණනාවක් පුරා, එස්නා දේවාලය එහි විශාලත්වය සහ නයිල් ගං ඉවුර අසල පිහිටීම නිසා අපූරු සංචාරක ආකර්ෂණයක් ලෙස පවතී.
මෙම දේවමාළිගාවේ ඇති වඩාත්ම සිත්ගන්නාසුලු නිර්මාණය වන්නේ තාරකා විද්‍යාත්මක නිරූපණයන්ගෙන් සරසා ඇති වහලයයි.දේවමාළිගාවේ දොරටුවේ වම් පැත්තේ, ඔබට අහසට අධිපති දේවතාවිය වන නට්, සුනඛ තාරකාව,ඔරායන් පටිය සහ ඇල්ෆා ඩ්‍රැකෝනිස් ( මකර තරුව) දැකිය හැකිය.දේවමාළිගාවේ බටහිර දෙස පිහිටි බිත්තියේ, ඔබට යුද්ධයට අධිපති දෙවියා වන හෝරස් දෙවියන් සහ ක්නම් දෙවියන් නයිල් ගඟෙන් මාළු පිරුණු දැලක් ඇදගෙන යන ආකාරය මෙන්ම කුරුල්ලන්ගේ ඊට ලැබෙන සහයද දැක ගත හැකිය.


පළමු දේවමාළිගාව පැවති සමයේදී (ක්‍රි.පූ. 1200-586), දාවිත් රජු ජෙරුසලම යටත් කරගෙන එය තම අගනුවර බවට පත් කිරීමෙන් පසු, ක්‍රි.පූ. 1000 දී සලමොන් රජු විසින් පළමු දේවමාළිගාව ඉදිකරන ලදී. ක්‍රි.පූ. 586 දී බැබිලෝනියේ රජු වූ නෙබුකද්නෙශර් ජෙරුසලම යටත් කරගත් විට දේවමාළිගාව විනාශ කරන ලදී.

එස්නා දේවාලය ලක්සෝර් සහ අස්වාන් අතර පිහිටා ඇති අතර, ඔබට ලක්සෝර් සිට කිලෝමීටර 50 ක් පමණ දුරින් මෝටර් රථයකින් එය නැරඹිය හැකිය. නයිල් නදියේ ඇති කෲස් නෞකාවකින් මෙම අපූරු දේවාලය නැරඹීමට හැකිය.

නූතන එස්නා නගරය සංචාරකයින් අතර ප්‍රසිද්ධ වන්නේ 1906 දී බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් නයිල් ගඟ මත ඉදිකරන ලද බැරේජ් පාලම් සහ 1990 ගණන්වල ඉදිකරන ලද “විදුලි පාලම” නිසාය. කයිරෝවේ සිට සැතපුම් 485ක් දුරින් පිහිටි එස්නා නගරය නයිල් ගඟේ බටහිර ඉවුරේ පිහිටා ඇත.

නිලක්ෂි බණ්ඩාර 

18/05/2025.

Wednesday, May 7, 2025

ජීවිතය




"මම දැන් විනාඩි 10කට කලින් මගේ හිටපු පෙම්වතා එයාගේ අලුත් පෙම්වතියත් එක්ක බයිසිකලේ යනවා දැක්කා. එයා හරිම සතුටින් ඉන්න බව  පෙනුනා. මට කවදාවත් බයිසිකලයක් පදින්න ඕන වුණේ නැහැ, විශේෂයෙන් රෑ බෝ වෙනකම් . මම සීතලට වෛර කරනවා, ඒ වගේම අඳුර මාව බය කරනවා. 

නමුත් ඒ කෙල්ල හරිම සතුටු සිතින්, හිනාවෙලා එයා එක්ක හිනාවෙලා හිටියා.ඒ වෙලාවේ මට තේරුණා දෙයක්. ජීවිතය පුදුම සහගතයි, මොකද අපි එකිනෙකාට වුන හැම හානියකින්ම පස්සේ, ඒ ඔස්සේ  අපිට ගැලපෙන අයව හොයාගත්තා. වඩා හොඳ දෙයක් හැම විටම ජිවිත වලට  එනවා. ඔයාට ඇත්තටම ගැලපෙන කෙනෙක් දිනෙක  එයි. එයා එයාගේ බයිසිකලේ සතුටින් ඉන්නවා, මම මෙතන.  මගේ ඉගෙන ගත් දේ බෙදාගනිමින් ඉන්නවා  වගේම අද මම  ජීවිතය දකින විදිහ මම කවදා හරි මුණගැහුණු හොඳම පුද්ගලයා සමඟ බෙදා ගන්නවා. ජීවිතය ප්‍රඥාවන්තයි, මගේ යාළුවනේ - ඒකට  ගලාගෙන  යන්න දෙන්න."

නිලක්ෂි බණ්ඩාර.
08.05.2025.

Monday, May 5, 2025

සාර්ථකත්වය.


එක් වරක් මම ජිවිතයේ ඉතාමත්  සාර්ථක වුන කාන්තාවකගෙන් ඇයගේ සාර්ථකත්වයේ රහස මා සමගින් බෙදා ගැනීමට  පුළුවන්දැයි ඇසුවා.

ඇය සිනා සි මෙසේ පැවසුවා.

සුළු දේටත් අන් අය සමග ගැටීම නැවැත්වූ වූ පසු මගේ සාර්ථකත්වය ඇරඹුනා .

මා ගැන කතා පැතිරවූ අය ගැන සිතමින් ගැටීම  නැවැත්වුවා 

මම මගේ  නෑයින් ,අසල්වාසීන්, මිතුරු මිතුරියන් සමගින් ගැටීම නැවැත්වුවා.

මම අන් අයගේ අවධානය බලාපොරොත්තුවෙන් සිදුකළ ගැටීම් නැවැත්වුවා.

මගේ අයිතීන් අන් අයගෙන් බලාපොරොත්තු වීම උදෙසා සිදු කල ගැටීම් නැවැත්වුවා. 

අන් අයගේ අපේක්ෂාවන් සහ  අරමුණු  උදෙසා සටන් කිරීම නැවැත්වුවා.

සටන් කිරීමට තමන් සතුව කිසිවක්ම නැති අයට එවැනි සටන් මම ඉතුරු කළා.


ඉන්පසු...

මම ඇරඹුවා සටන් කිරීමට 

මගේ දැක්ම වෙනුවෙන්.

මගේ සිහින වෙනුවෙන්.

මගේ අදහස් සහ 

මගේ අවසාන ඉලක්කය වෙනුවෙන්.

සුළු ගැටීම් වලට සමු දුන් දවස මගේ සාර්ථකත්වයේ ඇරඹුමයි.

සමහර ගැටීම් ඔබේ ජීවිතයට සුදුසු නොවන අතර ඔබ සටන් වැදිය යුත්තේ කුමක් සඳහාද යන්න නුවණැතිව තෝරා බේරා ගත යුතුය.

නිලක්ෂි බණ්ඩාර.

2025.05.05.

Sunday, May 4, 2025

පර්සියානු කවි රූමි.



ජලාල් අද්-දින් මුහම්මද් රූමි 13 වන සියවසේ විසූ පර්සියානු කවියෙකු, ඉස්ලාමීය විද්වතෙකු, දේවධර්මාචාර්යවරයෙකු සහ සුෆි ගුප්ත විද්‍යාඥයෙකු වූ අතර ඔහු විසින් රචිත කෘති කාලය, භාෂාව සහ ආගම ඉක්මවා ගිය දැනුමකින් පරිපුර්ණය.1207 සැප්තැම්බර් 30 වන දින බල්ක්හි (වර්තමාන ඇෆ්ගනිස්ථානයේ) උපත ලබා පසුව (වර්තමාන තුර්කියේ) කෝන්යා හි පදිංචි විය.
රූමි සතු අධ්‍යාත්මික කවිත්වය සියවස් ගණනාවක් පුරා නැගෙනහිර සහ බටහිර දේශයන්හි  නිර්මාණ චින්තනයට ප්‍රබල ලෙස බලපා ඇත.රූමි සිය කාව්‍යකරණයේදී පර්සියානු සහ අරාබි භාෂා භාවිතා කිරීම සිදු කර ඇත.ඔහු සියවසේ කවියා ලෙසද නම් දරා ඇත.

ආධ්‍යාත්මික දර්ශනය සහ සුෆිවාදය රූමිගේ කාව්‍යය හදවතෙහි දිව්‍යමය  ප්‍රේමය විය.ආත්මය සහ ස්වකිය ප්‍රේමවන්තයා හදවතින් එක්කරන බලවේගය දෙවියන් ලෙස ඔහු අර්ථ දක්වයි. ඔහු විසින් රචිත නිර්මාණ ප්‍රේමය, දයාර්දය, ආශාව, එක්වීම සහ වෙන්වීම , දිව්‍යමය ආධුලනය (මත්වීම ), ආත්මයේ පරිවර්තනිය ගමන් මග යනාදී විවිධ තේමා ඔස්සේ ලියවී ඇත.

ඔහුට අනුව  " ආදරය යනු අධ්‍යාත්මික ආලෝකනය කරා යන ගමන් මාර්ගය බවත්, දිව්‍යමය ප්‍රබවස්ථානයෙන් වෙන්වීම, සහ මතකයන් තුළින් පමණක් ආශාවක් ඇති කළ හැකි බව ඔහු විශ්වාස කර ඇත." 

රූමි අපට පවසන්නේ අප සොයන සියල්ල - සාමය, ආදරය, සතුට - අප තුළ දැනටමත් ඇති දෙයක් බවයි. එය සෙවීමට අවශ්‍ය නැත. ඒ වෙනුවට අපගේ මනස නිශ්චල කර එය අත්විඳීමට අවශ්‍ය වන බවයි.

රූමිගේ අධ්‍යාත්මික චින්තනය ගැඹුරින් හැඩගස්වා ගැනීමට ප්‍රධාන සාධකය වුයේ ඔහුගේ අධ්‍යාත්මික සහකරු සහ අධ්‍යයන විශ්වවිද්‍යාලය වූ බවට පත් වූයේ ඩර්විෂ්වරයෙකු වූ ෂම්ස්-ඊ-තබ්‍රිසි ය. ඔවුන්ගේ තිබුණු සම්බන්ධතාවයේ ගැඹුරු බව සේම අවසානයේදී සිදුවූ ෂම්ස් ගේ අතුරුදහන් වීම රුමිගේ ජිවිතයට බෙහෙවින් බලපෑ කරුණකි.ඒ සමගින් රුමිගේ හදවත අභ්‍යන්තරයේ සිදුවූ කඩා වැටීම ඔහුගේ කාව්‍ය නිර්මාණකරණයට ධනාත්මක ලෙස බලපෑවේ ඔහු ශ්‍රේෂ්ඨ නිර්මාණකරුවකු බව මොනවට පැහැදිලි කරමිනි.

බොහෝ විට පර්සියානු භාෂාවෙන් කුර්ආනය ලෙස හඳුන්වනු ලබන  "මස්නාවි-යේ මනාවි” යනු  පොත් හයකින් යුත් විශිෂ්ට කාව්‍යමය  කෘතියකි. මෙම කෘතීන් පෙළ සුෆි ඉගැන්වීම්, ජනප්‍රවාද, මිත්‍යා කථා සහ ගැඹුරු පාරභෞතික තීක්ෂ්ණ බුද්ධිය හා මුසුවුන අපුරුව ලියමන් වේ. එම හේතුවෙන් මෙය රුමි විසින් රචිත විශිෂ්ඨතම කෘතිය ලෙස සැලකේ.

 දිවාන්-ඊ ෂම්ස්-ඊ තබ්‍රිසි යනු තමස් වෙනුවෙන් කැප කල ගසල්(ගීත කාව්‍ය ) එකතුවකි. ඔවුන්ගේ ගැඹුරු හැඟීම්, ජිවිතයේ ගැඹුරු දාර්ශනික බව , අත්භූත ලලාසාවන් මේ නිර්මාණ ඔස්සේ කවියට නගා ඇත.

ෆිහි මා ෆිහි (“එය එයයි”) යනු රූමිගේ ගද්‍ය දේශන එකතුවකි. ඔහුගේ අධ්‍යාත්මික තීක්ෂ්ණ බුද්ධිය පිළිබඳ වඩාත් තහවුරු වන නිර්මාණ පෙළකි.

රූමිගේ කවි අසංඛ්‍යාත ප්‍රමාණයකින් විවිධ භාෂාවලට පරිවර්තනය කර ඇති අතර, ඔහුගේ කෘතීන් බටහිර ලෝකයේ වැඩියෙන්ම අලෙවි වන කවියෙකු නොරහසකි..ඔහුගේ කාව්‍ය නිර්මාණ , ක්‍රිස්තියානීන්, යුදෙව්, හින්දු, බෞද්ධ සහ අධ්‍යාත්මික සොයන්නන් යන සෑම තරාතිරමකම පුද්ගලයින්ගේම හැඟීම් සමග අනුනාද වේ. මන්ද එම නිර්මාණ ,ආශාවන්, හැඟුමන් සමගින් විශ්ව ශක්තිය හා සිදුවන මානවීය පරිවර්තනය පිලිබඳ එළිදක්වන බැවිනි.

රූමිගේ භාෂාව සශ්‍රීක, සංකේතාත්මක සහ රූපක වලින් පිරී ඇත. පාරභෞතික සංකල්ප නිරූපණය කිරීම සඳහා ඔහු ස්වභාවධර්මය, ආදරය, සංගීතය සහ එදිනෙදා ජීවිතයෙන් ලබාගත් රූප භාවිතා කළේය.

ඔහු මෙම නිර්මාණ ඔස්සේ පාඨකයින්ට ගැඹුරින් ජිවිතයට එබී බැලීමට ආරාධනා කරයි.ඒ සඳහා ඔහු උත්ප්‍රාසය , විරෝධාසය සහ කතන්දර කිම් භාවිතා කර ඇත. ඔහුගේ නිර්මාණවලට බොහෝ විට බට නලා ,සලබයින් වයින් සංකේත වේ.ඒ ඔස්සේ

බට නළාව මිනිස් ආත්මය එහි ප්‍රභවය සමඟ නැවත එක්වීමට ඇති ආශාව සංකේතවත් කරයි. 
සලබයා සහ ගිනි දැල්ල ඔස්සේ දිව්‍යමය ප්‍රේමයේ ආත්මාර්ථකාමිත්වය විනාශ කිරීම නිරූපණය කරන
වයින් සහ කෝප්පය ඔස්සේ අධ්‍යාත්මික ගුණයෙන් මත්වීම සහ හදවතේ  දිව්‍යමය රහස්  සංකේතවත් කරයි.

පරිවර්තක කෝල්මන් බාර්ක්ස් විසින් ඔහුගේ කෘති පරිවර්තනයට ලක් කර ඇත.රුමිගේ ආදරය, ජීවිතය සහ අධ්‍යාත්මිකත්වය පිළිබඳ කල සටහන් වල දැක්වීම් පොත්, සමාජ මාධ්‍ය තුළ බහුලව කියවීමට අසන්නට දකින්නට ලැබේ.
.
රුමිගේ ප්‍රසිද්ධ කියමන්
  • "You are not a drop in the ocean. You are the entire ocean in a drop."

  • (ඔබ සාගරයක දිය බිඳුවක් නොව ඔබ දිය බිඳුවක සාගරයයි.

  • "What you seek is seeking you."

  • සෙවීම යනු ඔබ ඔබවම සොයා ගැනීමයි (අවබෝධ කර ගැනීමයි.)

  • "Let yourself be silently drawn by the strange pull of what you really love." 

  • ඔබ සැබවින්ම පෙම් කරන දෙයෙහි නුපුරුදු  ආකර්ෂණයට, නිහඬවම  ආකර්ෂණය වීමට ඔබටම  ඉඩ දෙන්න

  • Beauty surrounds us, but usually we need to be walking in a garden to know it.

  • සුන්දරත්වය අප වටා පවතී.නමුත් අපිට එය දැක ගැනීමට නම් උද්‍යානය තුළ ගමන් කිරීමට අවශ්‍යය.

රුමිගේ  කාව්‍යයන් වලට භාවිතා තේමාවන්. :
  • Divine Love and Union (දිව්‍යමය ගුණයෙන් මත්වීම )

  • Mystical Intoxication (ගුඪ තාන්ත්‍රික මදයට එළැඹීම.)

  • The Pain of Separation (වියෝවේ වේදනාවන් )

  • Inner Transformation( අධ්‍යාත්මික රුපන්තරණයන්

  • Silence and the Ineffable

  • නිහඬතත්වයේ සැඟවුණු හැඟුමන්

රූමිගේ කවිය හුදෙක් සාහිත්‍යයක් නොවේ. එය ජීවමාන අධ්‍යාත්මික මාවතක් වන අතර, පාඨකයාව නිහඩව අධ්‍යාත්මික ඇතුලාන්තය, ආදරය සහ එකමුතුව   වෙත රැගෙන යයි.ඔහුගේ කවි ආගමික හා සංස්කෘතික සීමාවන් ඉක්මවා යමින් විශ්වීය මානව හැඟීම් ගැන කතා කරයි.