අම්බුළුවාව ප්‍රදේශය ප්‍රාග් ඓතිහාසික යුගයේදී යක්ෂ ගෝත්‍රිකයින්ගේ ජන්මභුමියක් බවට හෙළිවී ඇත.ගම්පොල නගරයට බටහිරින් පිහිටා ඇති මෙම ප්‍රදේශය ගිරි ශිඛරයකින් යුතු පෙදෙසක් වන අතර සතර කෝරලය හා උඩ පළාත වෙන් කරන ප්‍රකාරයක් බඳුය.මෙම ප්‍රදේශය වර්තමානය වන විට ජෛව විවිධත්වයකින් යුතු මධ්‍යස්ථානයක් සේම සර්ව ආගමික මධ්‍යස්ථානයක් ලෙසද ප්‍රචලිතය.
අම්බුළුවාව යන නම සැදී ඇත්තේ ජලය හඳුන්වන අම්බ යන වචනයත් උල්පත් හඳුන්වන උල යන වචනයත් එකතු විලෙනි , එනම් අම්බ + උල - ආ ගල = අම්බුළුවාගල ලෙසය.මෙම කඳුවැටිය දිය උල්පත් රැසක එකතුවෙන් සෑදී ඇති අතර මට්ටමේ සිට ආදී 3567ක් උසින් පිහිටා ඇත.
පණ්ඩුවාසු දේව රජ්‍යසමයේ ලක්දිවට සපැමිණි උරුවෙල කුමාරයා උරුවෙල ග්‍රාමය පිහිටවන ලද අතර එය මහවැලි ගම ලෙසට පත්වී එය ගම්පල ලෙස පත්වී ඇත.එම ප්‍රදේශයෙන් හමුවූ බ්‍රාහ්මීය සෙල් ලිපි වලට අනුව එම ප්‍රදේශයේ ක්‍රි පු සමයේ සිටම ජනාවාස පැවති බව හෙළි වුණි.එමෙන්ම ඒ අසල රාක්ෂ ගෝත්‍රිකයින් විසු ගම්මානද තිබී ඇත.එමෙන්ම අම්බුළුවාව ප්‍රදේශයෙන් යකඩ ලෝහ කර්මාන්තයෙහි යෙදුනු රාක්ෂ ගෝත්‍රිකයින්ගේ මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස පවතී තිබුණු බවට සාධක හමුවී ඇත.පුරාන ජනප්‍රවාද වලට අනුව අළුගොල්ල ගමෙහි පොළව යට තිබී වර්තමානයෙහි පවා යබොර තිබෙන බවද කියවේ.
ගැමුණු රජුගේ යුධ කටයුතු වලට ආයුධ සැපයු ප්‍රධාන ස්ථානයකි කොත්මල ප්‍රදේශය.අනුරාධපුර රාජධානිය ආරම්භයේදී ගැමුණු කුමරුන් මලය ප්‍රදේශයට පැමිණියේ ගඟසිරිපුර ප්‍රදේශය හරහාය.පුරාවිද්‍යා ගවේෂකයින්ට අනුව කොත්මලේ ලෝහ කර්මාන්තයට සුළං බලයෙන් විශාල කෝව තුල යපස් උණු කල පෙදෙසක් සහ දක්ෂ ආචාරීන් බහුල පෙදෙසක් බවටත් ප්‍රසිද්ධ වී ඇත.මෙම ප්‍රදේශයේ මොටතිය නම්වූ ප්‍රාදේශීය නායකයකු කරවූ නියම්ගම්ගය ශිලා ලිපියෙන් ගොඩගම සහ සිංහපිටිය පිළිබඳව කරුණු සොයා ගත හැක.එම ශිලා ලිපියට අනුව මෙම පෙදෙස ශ්‍රී උර ලෙස හඳුන්වා ඇත.එමෙන්ම එම පෙදෙහෙසි රජ මාලිගයක්ද තිබු බව හෙළි වී ඇත.
එකල ලියවුනු මයුර සන්දේශයෙහි 25 වන කවියෙහි මෙලෙසින් මෙම පුරවර වර්ණනය අන්තර්ගත කිඔට ඇත.
ගහෙන් වියත වියකෙත සිටි සිටි තැනිනි
වහන් කරත මල් මුවරද අකල් හිසිනි
පහන් සඳෙහි රිවිකොත් උදයඟ උඩිනි
පහන් සඳිනි වඩු අම්බුළුවා කඩිනි
මෙම කඳු මුදුනෙහි ගොඩනැගී ඇති නොසිඳෙන රන් තැටියා පොකුණ පිලිබඳ විවිධ පුරාවෘත රැසක් පවතී. 3වෙනි වික්‍රමභාහු රාජ්‍ය සමයේ විසු බිසෝ බණ්ඩාර දේවිය මේ පොකුණෙන් ඉහලට මතුවූ රන් තැටි හතකින් එකක් ගෙන ජලය පානය කොට මුහුණ දොවා නැවත එය පොකුණට දැමු විට එය අතුරුදහන් වූ නිසා රන් තැටියා පොකුණ ලෙස නම ලද බව පැවසේ.
මෙම ප්‍රදේශය ජෛව විවිධත්වයෙන් යුතු ප්‍රදේශයක් බවට පත් කලේ හිටපු තැපැල් ,විදුලි සහ සංදේශ නියාමන අමාත්‍ය දිමු ජයරත්න මහතාය.මෙම ස්ථානය රාජකීය උද්‍යානයක සිරිය ගත්තද හෙළ සංස්කෘතික බැවින් ඉහල වටිනාකමක් ඇති ප්‍රදේශයකි.මහනුවර කළා සම්ප්‍රධායට අනුව මෙහි ප්‍රවිෂ්ඨ වන දොරටුව ගොඩ නගා ඇති අතර තොරණ මහල් තුනකින් සමන්විතය.මෙහි ඉතාමත් සුන්දර ශෛලමය උද්‍යානයක්ද නිර්මාණය කර තිබීම විශේෂත්වයයි.එහි ඇති ස්වබාවික ගල්පර සහ ඒ අතර වගා කර ඇති සුන්දර මල් වගාවන් මෙම ජෛව සංරක්ෂිතයට විසල් සුන්දරත්වයක් එක් කර ඇත.එමෙන්ම විශේෂිත වූ කෘෂිකර්මය පාදක කොටගෙන ගොඩ නගා ඇති අඩි 243ක් උස ගොවිජන සෑය සහ සඳකඩ පහනද , අම්බුළුවාව කඳු මුදුනේ වැව් තුනක්ද පොකුණු 18ක් ද පිහිටා තිබීම මෙහි ඇති සුවිශේෂී අංගයන්ය.
එමෙන්ම මෙම ජෛව විවිධත්ව කලාපයේ විවිධ ශාක වර්ග 200ක පමණ එකතුවක් අපට දැකිය හැක. මෙහි නිර්මිත ගොවිජන සෑයේ මුල් කොටස වී බිස්සක හැඩයටත් ,ඝර්භය වට්ටක්කා ගෙඩියක හැඩයටත් ඉහල කොටස කොකෝවා ගෙඩියක හැඩයෙනුත් ගොඩ නංවා තිබේ.අවසාන කොටස චුඩා මානික්‍ය වන අතර එය අප රටේ ගොවිතැන සංකේතවත් කරයි.
මෙය සර්වාගමික මධ්‍යස්ථානයක් වන අතර ඔබ එය නැරඹීමට යන විට හැකිතාක් සන්සුන්ව සහ සංවර ලෙස යාමට වගබලා ගන්න.
Nice, very informative
ReplyDeleteThank you
Delete