ක්ෂේම භූමිය: ජාත්‍යන්තර සිනමාව ඒකාලෝක කළ " පාතර් පංචාලි " (1955)

ලොව චිත්‍රපට කලාව ගත් කල ඉංග්‍රීසි නොවන ජාත්‍යන්තර සිනමාව ජය ගත් පතාක යෝධයන් රැසක් ලෝකයේ සිටිති. ඒ අතර මුල් තැන ඉංග්මාර් බර්ග්මන් ,ෆෙඩරිකෝ ෆෙලිනි , සත්‍යජිත් රායි සහ අකිරකුරසොවා යන නිර්මාණකරුවන්ට හිමිවිය. ඒ අතරින් සත්‍යජිත් රායි යනු සිනමා ලෝකයේ විශ්ව සම්මානිත නිර්මාණකරුවෙකි.1992 දී ඔස්කාර් සම්මාන ලබා මියගිය නමුදු ,මෙම ඉන්දියානු සිනමා අධ්‍යක්ෂකවරයාගේ නම අදටත් ලොව ප්‍රශංසාවට ලක් වෙයි.

වරක් නිව්යෝර්ක් ටයිම්ස් පුවත්පතට විනසන්ට් කැනබි (Vinson Canby )වරක් ලිව්වේ රේගේ චිත්‍රපටි යනු " මුළු ලොවක්ම අවදි කරවන නිර්මාණයි."නැසී ගිය ලුවී මල්ලේ (Louis Malle) රේගේ නිර්මාණ ගැන පැවසුවේ අපුර්ව සහ අද්විතීය නිර්මාණ බවයි." Howards End සහ The Remains of the Day චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂක ජේම්ස් අයිවරි වරක් පැවසුවේ රේ නිර්මාණය කළ චිත්‍රපටයක් නැරඹීමෙන් පසු ප්‍රේක්ෂකයාට පරිපුර්ණිත දැනුමක් සේම ප්‍රඥාවන්ත බවක් සේම තවත් ඒ පිලිබඳ හැදෑරීමට ආසාවක් ඇතිවන බවයි.

සත්‍යජිත්ගේ ප්‍රථම සිනමා නිර්මාණය වන පාතර් පංචාලි චිත්‍රපටයේ තිරගත කිරීමට අයිවරි සහ ඔහුගේ සහකාර ඉස්මයිල් මර්චන්ට් විසිනි.Sonny Picture Classics හි මුල්‍ය අනුග්‍රහය ඇතිව Merchant සහ Ivory විසින් එක්සත් ජනපදයේ තොරාගත් සිනමාහල් වල බෙදා හැරීමට Ray විසින් නිර්මිත සේයා රූ රැසක් බෙදා හැර තිබේ.අපු ත්‍රිත්වය රේ ගේ විශිෂ්ඨම චිත්‍රපට අතරට ගැනෙන අතර මෙය ඉන්දීය සාහිත්‍යධර බිභුතිබුෂණ බන්ධෝපාධ්‍ය (Bibhutibhushan Bandyopadhyay) විසින් රචිත

Pather panchali (මාවතේ ගීතය)

Aprajito (අපරාජිතයෝ)

The World of Apu/ Apur Sansar ( අපුගේ ලෝකය ) යන කෘති ත්‍රිත්වය ඔස්සේ චිත්‍රපට මාලාවක් ලෙස තිරගත නිර්මාණය විය.
1955 දී නිම කරන ලද අපූ ත්‍රිත්වය 1956 දී පැවති කැනාස් චිත්‍රපට උළලේදී ඉහළම සම්මානයට පාත්‍ර විය.එමෙනම බර්ලින් සහ වැනිස් සිනමා සම්මාන උළෙලවලදී ද සම්මාන 7 ක් ඇතුළුව ජාතික හා ජාත්‍යන්තර සම්මාන රාශියක් ජයග්‍රහණය කරන ලදී. මෙම චිත්‍රපට මාලාවට සංගීතය සංගීතඥ රවී ශංකර් විසින් නිර්මාණය කළේය.

බෙංගාලයේ පිටිසර ගමක ජිවත් වන කුඩා පවුලක් කේන්ද්‍රකොට ගෙන කතාව නිර්මාණය වන අතර , පියා වන හරිහර් (කනුර් බැනර්ජි ) පුජකයෙකු සහා කවියෙකු වේ.ඔහු ලබන වැටුප පිළිබඳව සීත යොමු නොකොට තම ලිවිම සහ අධ්‍යාත්මික කටයුතු කෙරෙහි කාලය වැය කරයි.හරිහරර් ගේ පවුල දරිද්‍රතාවයේ පතුලටම වැටි ඇති අතර බිරිඳ වූ සර්බෝජයා (කරුණා බැනර්ජි ) මුහුණ දී ඇති මුල්‍යමය ගැටළු නිසාවෙන් තම දියණිය වූ දුර්ගා (උමා දාස් ගුප්තා ) සහ අපූ අපූ විසින් තම නැන්දණිය වූ චුනිබාලා දේව්)(Indir Tarkhun) ව නොසලකා හරිද යන බියෙන් පසුවිණි. මෙම චිත්‍රපට මාලාව මෙම අපූ නම් කුඩා දරුවා කේන්ද්‍ර කොටගෙන නිර්මාණය වීම සුවිශේෂිය.

මෙම චිත්‍රපටයට යුරෝපිය සිනමාවේ අභාෂය මෙන්ම බෙංගාලි සාහිත්‍යද බලපා ඇති අතර , ඉන්දියානු සම්භාව්‍ය සංස්කෘතික නිර්මාණවල ද අභාෂය ලබාගෙන ඇත. නිර්මාණය පුරාවට අපිට ඉතාලි නව යථාර්තවාදී සිනමා ලක්ෂණ දැකිය හැකි අතර එහි සමාජ යථාර්තය නිරුපණය කිරීම, ස්වභාවික ආලෝකය වැඩිපුර භාවිතය, වෘත්තීය නිර්මාණකරුවන් නොවන නවකයින්ට මුල් තැන දීම වැනි ලක්ෂණ ඒ අතර වේ

කතා මාලාවේ දෙවෙනි චිත්‍රපටය වූ අපරාජිතෝ ((The Unvanquished)) යොවුන් වියට පැමිණෙන අපුගේ සහ මවගේ මාතෘ දරු සෙනෙහස පිළිබඳව අපුරුවට එළිදක්වන්නකි.මෘනාල් සෙන් ,රිත්වික් ඝටක් වැනි විචාරකයින්ට අනුව එය පළමු චිත්‍රපටය අභිබවා යන නිර්මාණයකි.අපරාජිතෝ සඳහා ජාත්‍යන්තර සම්මාන 11ක් ලැබුන අතර ලන්ඩන් සිනමා සම්මානය වූ Sutherland Tropy සම්මානයටද හිමිකම් කිවේය.

Venice Film Fair සම්මාන උළලේදී Golden Lion සම්මානය අපරජිත් චිත්‍රපයට ලැබුණි.සිනමාධාර සුබත්‍රා මිත්‍රාගේ කැමරාකරණය ඔස්සේ භාවිතා කල ප්‍රබල අලෝක ප්‍රභවයකින් ලැබෙන ආලෝකයක් Bouncing Board පරාවර්තනය කර හෝ වෙනත් ලා කහ වර්ණයකින් යුක්ත පෘෂ්ඨයක් මතට පරාවර්තනය කිරීම ඔස්සේ (Bounce Lightning) නිර්මාණය කල ආලෝකය මෙම චිත්‍රපටය පුරාවට ඇති විශේෂ අංගයකි.

සත්‍යජිත් අපරාජිතයින්ගෙන් පසුව මෙහි තෙවන කොටසක් පිළිබඳව නොසිතු නමුත් වැනිස් සිනමා උළලේදී ඒ ගැන විමසීමෙන් පසු එහි අවසාන ස්ථාපනය ලෙස අපුර් සංසාර් (The World of the Apur) චිත්‍රපටය 1959 දී එළිදැක්විණි. සත්‍යජිත් විසින් ඔහුගේ ප්‍රියතම නළු නිලි දෙපල වන සෞමිත්‍ර චැටර්ජි සහ ශර්මිලා තාගෝර් ව හඳුන්වා දෙන ලදී.

දකුණු අප්‍රිකානු කතුවරයකු වූ J.M.Coetzee Youth සඟරාවට ඉන්දියානු ශාස්ත්‍රීය සංගීතය පදනම්වූ අපූ ත්‍රිත්වයේ සංගීත රසභාවය පිළිබඳව මෙසේ පවසා ඇත.

"එව්රිමන් සිනමා හලේ සත්‍යජිත්ගේ නිර්මාණ එළිදැක්වීමක් විය.ඔහු අපූ ත්‍රිත්වය සමගින් එම සාර්ථක රාත්‍රී අනුප්‍රප්තින්හි දී ධ්‍යානයකට සමවැදී සිටි.අපුගේ කටුක ළමා කාලය තුලින්, ඔහුගේ කුටුම්භයට කොටුවූ මව තුලින් සේම දුර්වල ආත්ම ශක්තියකින් හෙබි පියාගේ රංගනය දුටු විට සත්‍යජිත්ව ඔහුගේ ළමා කාලයට මතයන් ඔස්සේ ගමන් කරයි. ඒ සියල්ලටම වඩා පසුබිමින් ඇහෙන බෙර හඬ ඔහුව ග්‍රහණය කර ගන්නා අතර වාදනය වන බෙර සහ තත් වාද්‍ය භාණ්ඩ අතර සැඟවුණු සංකීර්ණ අභ්‍යන්තරික හඬවල් සමුදය ,බට නලාවෙන් වැයෙනදිගු ඒරිස් (Arias) වාදනයෙ සප්තකයන් පිළිබඳව හෝ සංගීත න්‍යායන් පිළිබඳව නොදත් නමුත් ..., චිත්‍රපටය අවසන් වූ පසුවත් ඔහුව සංවේදී හදවතකින් යුක්තව ශෝකී මනෝ භාවයකින් අතීතය පුරා මතකාවර්ජනයක යෙදේ. "

"පාතර් පංචාලි 2009 වසරේදී 97%ක අගනා ශ්‍රේණිගත කිරිමකටද ,විචාරිත සමාලෝචන 38 කට ද ඇතුලත්ව ලොව හොඳම විදේශිත චිත්‍රපට 100 ඇතුලට ඇතුලත් වීමට වරම් ලබා ගත්තේය.අපරජිතෝ හොඳම සමාලෝචන 18ක් සහිතව 94% ක ප්‍රේක්ෂක ප්‍රතිචාර සමගින් ද අපුර් සංසාර් සමාලෝචන 22 ක් සහ 100%ක ප්‍රේක්ෂක ප්‍රතිචාර සමගින් ලොව ඉහලම ඝනයේ ශ්‍රේණිගත චිත්‍රපට අතරට එක්වුයේ එලෙසින්ය.