ඉන්දියානු සම්භාව්‍ය සහ රුසියානු මුද්‍රා නාට්‍යයේ කූටප්‍රාප්තියට අඩිතාලම දැමු පළමු ඉන්දියානු නර්තන ශිල්පියා උදය ශංකර් විය.උදය ශංකර් චෞද්රි උපත ලැබුවේ රාජස්ථානයේ උදයිපූර් හි, නරායිල් (වර්තමාන බංග්ලාදේශය) හි සම්භවයක් ඇති බ්‍රාහ්මණ පවුලක වැඩිමහල් පුත්‍රයා ලෙසය.ඔහුගේ පියා, ප්‍රසිද්ධ නීතීඥවරයෙකු වන ශ්‍යාම් ශංකර් චෞද්රි, ඔහුගේ වැඩිමහල් පුත්‍රයාගේ උපතේදී රාජස්ථානයේ ජලවාර්හි මහාරාජා සමඟ සේවයේ යෙදී සිටි අතර, ඔහුගේ මව හේමාංගිනී දේවි පැවත එන්නේ සමින්දාරි පවුලකින්. ඔහුගේ පියාට මහාරාජාවරුන් විසින් 'හාර්චෞද්රි' යන පදවිය පිරිනමන ලද නමුත්, 'හර්' අඩුවෙන් 'චෞද්රි' යන වාසගම භාවිතා කිරීමට ඔහු කැමති විය. උදයගේ බාල සොහොයුරන් වූයේ රාජේන්ද්‍ර ශංකර්, දෙබේන්ද්‍ර ශංකර්, භූපේන්ද්‍ර ශංකර් සහ රවි ශංකර් ය.උදය ශංකර්ගේ පියා සංස්කෘත විශාරදයෙකි, ඔහු කල්කටා විශ්ව විද්‍යාලයෙන් ගෞරව උපාධිය ලබා පසුව ඔක්ස්ෆර්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලයේ අධ්‍යාපනය ලබා දර්ශන ආචාර්යවරයෙකු ය.උදයගේ අධ්‍යයන කටයුතු ද නස්රත්පූර්, ගාසිපූර්, වාරානාසි සහ ජලවාර් ඇතුළු විවිධ ස්ථානවල සිදු විය. ඔහුගේ ගාසිපූර් පාසලේදී ඔහු සංගීතය සහ ඡායාරූප ශිල්පය ඉගෙන ගත්තේ ඔහුගේ චිත්‍ර ඇඳීම් සහ ශිල්ප ගුරුවරයා වූ අම්බිකා චරන් මුඛෝපාදේ විසිනි.
1918 දී, වයස අවුරුදු දහඅටේදී, ඔහු J. J. කලා පාසලේ පුහුණුව සඳහා මුම්බායි වෙත යවන ලද අතර පසුව ගාන්ධර්ව මහාවිද්‍යාලයට යවන ලදී. මේ වන විට ශ්‍යාම් ශංකර් ජලවාර් හි සිය තනතුරෙන් ඉල්ලා අස්වී ලන්ඩනයට ගොස් සිටියේය. මෙහිදී ඔහු ඉංග්‍රීසි ජාතික කාන්තාවක් සමඟ විවාහ වී නීතිය ප්‍රගුණ කළ අතර ආධුනික ඉම්ප්‍රේසාරියෝ වීමට පෙර බ්‍රිතාන්‍යයට ඉන්දියානු නැටුම් සහ සංගීතය හඳුන්වා දුන්නේය.
ඔහු බ්‍රිතාන්‍ය කෞතුකාගාරයේ රාජ්පුත් සිතුවම් සහ මෝගල් සිතුවම් විලාසයන් හැදෑරීමෙන් පසු සම්භාව්‍ය ඉන්දියානු නැටුම් ආකෘති සහ ඒවායේ නිරූපණ නැටුම් චලනයන් වෙත පරිවර්තනය කිරීමට ගියේය. තවද, ඔහු බ්‍රිතාන්‍යයේ රැඳී සිටින කාලය තුළ ඔහුට ප්‍රසංග කලාකරුවන් කිහිප දෙනෙකු හමු විය, පසුව ඔහු චිත්‍ර කලාව පිළිබඳ උසස් අධ්‍යයනය සඳහා ප්‍රංශ රජයේ 'ප්‍රික් ඩි රෝම්' ශිෂ්‍යත්වය මත රෝමයට පිටත් විය..
ඔහු ඉන්දියානු සම්භාව්‍ය නර්තනය පිළිබඳ විධිමත් පුහුණුවක් ලබා නොගත්තද, ඔහුගේ ළමා වියේදී ඉන්දියානු සම්භාව්‍ය සහ ජන නැටුම්වලට දස්කම් දැක්වුවේය. ඉන්දියාවේ ප්‍රධාන නර්තන ශිල්පියකු වන උදය සම්ප්‍රධායික හින්දු නර්තනයට බටහිර නාර්ය ශිල්පිය ක්‍රම අනුවර්තනය ඔස්සේ ඉන්දියාවේ සහ යුරෝපයේ පැරණි කලා ආකෘතිය ප්‍රචලිත කළේය,. ශංකර් ඒ වන විටත් ඡායාරූපකරණයට සහ චිත්‍ර ඇඳීමට දැඩි ඇල්මක් තිබුණි.ඔහුගේ උසස් රසවින්දනය සහ කලාව පිළිබඳ තිබු දැනුම සහ අවබෝධය ඔහුගේ නර්තනයෙන් ප්‍රකාශ විය. ඔහු ඉන්දියාවේ සම්ප්‍රදායික හා ජන නැටුම් ශෛලීන් සමඟ යුරෝපීය නාට්‍ය ශිල්පීය ක්‍රම ද උකහා ගත්තේය. ඔහු මෙම නව නර්තන අංගය Hi-dance ලෙස හැඳින්වූ අතර පසුව එය නිර්මාණාත්මක නර්තනය ලෙස නැවත නම් කරන ලදී.ශංකර් 1917 දී මුම්බායි හි විධිමත් කලා පුහුණුව ආරම්භ කළ අතර වසර දෙකකට පසුව ලන්ඩනයේ රාජකීය කලා විද්‍යාලයේ ඉගෙනුම ලැබීය.
පසුව, උදය ලන්ඩනයේ තම පියා සමඟ එක් වූ අතර, 1920 අගෝස්තු 23 දින, ශ්‍රීමත් විලියම් රොතන්ස්ටයින් යටතේ චිත්‍ර කලාව හැදෑරීමට ලන්ඩනයේ රාජකීය කලා විද්‍යාලයට සම්බන්ධ විය. ඔහුගේ පියා ලන්ඩනයේ සංවිධානය කළ පුණ්‍ය ප්‍රසංග කිහිපයක ඔහු නැටූ අතර, එවැනි එක් අවස්ථාවක රුසියානු නර්තන ශිල්පිනී ඇනා පැව්ලෝවා පැමිණ සිටි බව සඳහන් කළේය. මෙය ඔහුගේ වෘත්තීය ජීවිතයට සදාකාලික බලපෑමක් ඇති කිරීමට විය.
1920 දී ඔහු ප්‍රථම වරට ඉන්දියානු නර්තනය ගෝලීය සිතියමට ඇතුළත් කළේ ඔහු රුසියානු මුද්‍රා නාට්‍ය නර්තන ශිල්පිනී ඇනා පව්ලෝවා සමඟ ඉන්දියානු තේමාවක් මත පදනම් වූ මුද්‍රා නාට්‍යයක රඟ දැක්වීමේදීය.එය රාධා ක්‍රිෂ්ණා ලෙස නම් කරන ලදී. ඇගේ පෙරදිග 'ඔරියන්ටල් ඉම්ප්‍රෙෂන්ස්' වැඩසටහනට ඇතුළත් කිරීම සඳහා නර්තන දෙකක් නිර්මාණය කළේය. ඔහු පැරිසියේ පළමු ඉන්දියානු නර්තන පාසල විවෘත කළේය. ඉන්පසුව, ඔහු තම නර්තන කණ්ඩායම සමඟ ලොව පුරා නර්තන රැළි නිර්මාණය කළේය.මුද්‍රා නාට්‍යය ලන්ඩනයේ කොවෙන්ට් ගාර්ඩන් හි රාජකීය ඔපෙරා හවුස් හි ඉදිරිපත් කරන ලදී. පසුව ඔහු එක්සත් ජනපදය පුරා ප්‍රදර්ශනය කරන ලද අජන්තා ගුහා බිතුසිතුවම් මත පදනම් වූ මුද්‍රා නාට්‍ය ඇතුළුව මුද්‍රා නාට්‍ය සංකල්පනය කිරීම සහ නර්තනය කිරීම දිගටම කරගෙන ගියේය.
\ශංකර් 1927 දී නැවත ඉන්දියාවට පැමිණියේ ප්‍රංශ පියානෝ වාදකයෙකු වන සයිමන් බාර්බියර් සමඟ දැන් ඔහුගේ ගෝලයා සහ නර්තන සහකරු වූ අතර ස්විට්සර්ලන්ත මූර්ති ශිල්පිනියක වන ඇලිස් බෝනර් ඉන්දියානු කලා ඉතිහාසය හැදෑරීමට කැමති විය. රබීන්ද්‍රනාත් තාගෝර් විසින්ම ඔහුව පිළිගත් අතර, ඔහු ඉන්දියාවේ රංග කලා පාසලක් විවෘත කිරීමට ඔහුව පොලඹවා ගත්තේය.
1931 දී ඔහු පැරිසියට ආපසු පැමිණි පසු, ඔහු මේ වන විට ඔහුගේ ගෝලයෙකු බවට පත්ව සිටි ඇලිස් බෝනර් සමඟ යුරෝපයේ පළමු ඉන්දියානු නර්තන සමාගම ආරම්භ කළේය. සංගීතඥයන් වන විෂ්ණු දාස් ශිරාලි සහ තිමිර් බරන් සමඟ එක්ව, ඔහු අලුතින් නිර්මාණය කරන ලද චලනයන් සමඟ සංගීතය සඳහා නව නිර්මාණයන් කළේය.ඔහුගේ කණ්ඩායම 1930 දී යුරෝපයේ සංචාරය කළ අතර 1932 සිට 1960 දක්වා එක්සත් ජනපදයේ නිතිපතා පෙනී සිටියේය.
.
1938 දී ඔහු උත්තරාන්චල් (දැන් උත්තරාකන්ඩ්) හි අල්මෝරා හි උදය ශංකර් ඉන්දියානු සංස්කෘතික මධ්යස්ථානය ආරම්භ කළේය. (දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයේදී නැටුම්, නාට්‍ය සහ සංගීතය සඳහා වූ පාසල වසා දැමූ නමුත් 1965 දී කොල්කටාහි නැවත විවෘත කරන ලදී.) ඔහුගේ සොහොයුරා වන සිතාර් වාදක රවි ශංකර් සමඟ එක්ව ඔහු සම්භාව්‍ය සහ ජන නැටුම් ගවේෂණය කර සමාජ අදහස් ඇතුළත් නර්තන නාට්‍ය නිර්මාණය කළේය. ශංකර්ගේ කාර්යය සාම්ප්‍රදායික ඉන්දියානු නර්තනයේ අනුගාමිකයින් විසින් විවේචනයට ලක් වුවද, ඔහුගේ ආධාරකරුවන් ලෙස කවියෙකු වන රබීන්ද්‍රනාත් තාගෝර් වැනි ප්‍රකට ඉන්දියානුවන් ඇතුළත් විය.
1936 දී, ශාන්ති නිකේතනයට සමීපව, ශ්‍රීනිකේතනය ගොඩනැගීමට රබීන්ද්‍රනාත් තාගෝර්ට මීට පෙර සහය වූ ලෙනාඩ් නයිට් එල්ම්හර්ස්ට් විසින් ඔහුට ආරාධනා කරන ලදී, ඔහුගේ කණ්ඩායම සහ ප්‍රධාන නර්තන ශිල්පිනිය වන සිම්කි සමඟ මාස හයක පදිංචිය සඳහා ඩාර්ටින්ටන් හෝල්, ටොට්නස්, ඩෙවෝන් වෙත පැමිණෙන ලෙස. රුසියානු නාට්‍ය රචක ඇන්ටන් චෙකොව්ගේ බෑණනුවන් වන මිචෙල් චෙකොව්, ජර්මානු නූතන නර්තන ශිල්පී කර්ට් ජූස් සහ තවත් ජර්මානු රුඩොල්ෆ් ලාබන් නැටුම් අංකනය කිරීමේ ක්‍රමයක් සොයා ගත්හ. මෙම අත්දැකීම ඔහුගේ ප්‍රකාශනවාදී නර්තනයට තවත් උද්යෝගිමත් බවක් එක් කළේය.
ඔහුගේම සොහොයුරන් වන රාජේන්ද්‍ර, දෙබේන්ද්‍ර සහ රවී ද ඔහුට සිසුන් ලෙස එක් විය. කෙසේ වෙතත්, අරමුදල් හිඟයක් හේතුවෙන් 1942 දී මෙම මධ්යස්ථානය වසර හතරකට පසු වසා දමන ලදී. ඔහුගේ සිසුන් විසුරුවා හරින විට, ඔහු ඔහුගේ ශක්තිය නැවත සකස් කර දකුණට ගමන් කළේය, එහිදී ඔහු ඔහුගේ නර්තනය මත පදනම්ව 1948 දී ඔහුගේ එකම චිත්‍රපටය වන කල්පනා (පරිකල්පනය) නිර්මාණය කළේය, එහි ඔහු සහ ඔහුගේ බිරිඳ අමලා ශංකර් යන දෙදෙනාම නැටූහ. චිත්‍රපටිය නිෂ්පාදනය කර රූගත කරන ලද්දේ මදුරාසියේ ජෙමිනි ස්ටුඩියෝ හිදීය
1962 දී, ඉන්දියාවේ සංගීතය, නැටුම් සහ නාට්‍ය සඳහා වූ ජාතික ඇකඩමිය වන සංගීත නාටක් ඇකඩමිය විසින් ඔහුට ප්‍රදානය කරන ලදී, එහි ඉහළම සම්මානය වන ජීවිත කාලය සඳහා වූ ජයග්‍රහණය සඳහා වන සංගීත නාටක් ඇකඩමි සාමාජිකත්වය සහ 1971 දී රජය. ඉන්දියාවේ, ඔහුගේ දෙවන ඉහළම සිවිල් සම්මානය වන පද්ම විභූෂන් ඔහුට පිරිනමන ලදී.
2008 දී, චිත්‍රපටය චිත්‍රපට පදනමේ ලෝක සිනමා ව්‍යාපෘතිය සහ ඉන්දියාවේ ජාතික චිත්‍රපට ලේඛනාගාරය සමඟ එක්ව Cineteca di Bologna විසින් ඩිජිටල් ලෙස ප්‍රතිසාධනය කරන ලදී.
පරිවර්තනය නිලක්ෂි බණ්ඩාර.
14/01/24.
No comments:
Post a Comment
ඔබෙ දිය පොදත් එක් කරන්න.........