මෝගල් යුගය ජේම්ස් ප්‍රින්සෙප්ගේ කටු සටහන් වලට අනුව Gyanvapi මුස්ලිම් පල්ලිය බරණැස්හි Vishveshwur පන්සල ලෙස සටහන් කර ඇත. විශ්වේෂ්වුර්හි පුරාණ විහාරයේ සැලැස්ම. තිත් රේඛාවෙන් දැක්වෙන්නේ වර්තමාන මස්ජිදය විසින් අල්ලාගෙන සිටින දේවමාළිගාවේ කොටසයි.
The dotted line shows the portion of the temple occupied by the present Masjid.
Gyanvapi මුස්ලිම් පල්ලිය 
මෝගල් අධිරාජ්‍යයා වූ අක්බර්ගේ පාලන සමයේදී රාජා මන් සිං විසින් මෙම විහාරය ඉදිකරන ලදී. රාජා තෝඩර් මල් 1585 දී විහාරය නැවත ගොඩනඟා ඇත, නමුත් ඕතඩොක්ස් බ්‍රාහ්මණයෝ ඔහුගේ දියණිය ඉස්ලාමීය පාලකයන් සමඟ විවාහ වී සිටි නිසා විහාරය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට තීරණය කළහ. ජහන්ගීර්ගේ පාලන සමයේදී, වීර් සිං ඩියෝ විසින් පෙර පැවති විහාරස්ථානයක් ප්‍රතිසංස්කරණය කර හෝ සම්පූර්ණ කර ඇත.
1669 දී මෝගල් අධිරාජ්‍යයා වූ ඖරංසෙබ් විසින් දේවාලය විනාශ කර ඒ වෙනුවට ග්‍යාන්වාපි මුස්ලිම් පල්ලිය ඉදි කරන ලදී. පැරණි දේවාලයේ නටබුන් මුස්ලිම් පල්ලියේ අත්තිවාරමේ, කුළුණුවල සහ පසුපස කොටසෙහි දැකිය හැකිය.
වර්තමාන විහාර ව්‍යුහයේසැකැස්ම
1742 දී මරාටා පාලක මල්හාර් රාඕ හොල්කාර් විසින් පල්ලිය කඩා දමා එම ස්ථානයේ පිහිටි විශ්වේෂ්වර් කෝවිල ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමට සැලැස්මක් සකස් කළේය. කෙසේ වෙතත්, ඔහුගේ සැලැස්ම ක්‍රියාවට නැංවූයේ නැත.නමුදු අවාද්හි නවාබ්ගේ මැදිහත්වීම නිසා, ඔහුට භූමියේ පාලනය පැවරුණි.1780 දී මල්හාර් රාඕගේ ලේලිය වන අහිල්‍යාබායි හොල්කාර් මුස්ලිම් පල්ලියට යාබදව පිහිටි වර්තමාන කෝවිල නැවත ගොඩනඟා ඇත.
මුල් ශුද්ධ ළිඳ - පන්සල සහ Gyanvapi මුස්ලිම් පල්ලිය අතර Gyanvapi විහාර සංකීර්ණය ගංගාව අසල විශ්වනාථ ගල්ලි නම් කුඩා මංතීරුවක පිහිටා ඇති කුඩා සිද්ධස්ථාන මාලාවකින් සමන්විත වේ. දේවාලයේ ඇති ප්‍රධාන දෙවියන්ගේ ලිංගය සෙන්ටිමීටර 60 (අඟල් 24) උස සහ සෙන්ටිමීටර 90 (අඟල් 35) වට ප්‍රමාණයෙන් රිදී පූජාසනයක තැන්පත් කර ඇත.
ප්‍රධාන දේවමාළිගාව හතරැස් වන අතර එය වෙනත් දෙවිවරුන්ගේ සිද්ධස්ථාන වලින් වටවී ඇත. මෙම සංකීර්ණයේ කාල බහිරව, කාර්තිකේය, අවිමුක්තේශ්වර, විෂ්ණු, ගනේෂ, ශානි, ශිව සහ පාර්වතී සඳහා කුඩා විහාරස්ථාන ඇත. ඤාණ වාපි නමින් හැඳින්වෙන කුඩා ළිඳක් ද විහාරයේ ඇත. ප්‍රධාන විහාරයට උතුරින් ඥාන වාපි ළිඳ පිහිටා ඇති අතර මුගලන් ආක්‍රමණයේදී ජ්‍යෝතිර් ලිංගය ආක්‍රමණය කරන අවස්ථාවේ එය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ළිඳෙහි සඟවා තිබුණි. ජ්‍යොතිර් ලිංගය ආක්‍රමණිකයන්ගෙන් ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා විහාරස්ථානයේ ප්‍රධාන පූජකවරයා ලිංගය සමඟ ළිඳට පැන ඇති බව පැවසේ. අභ්‍යන්තර ගර්භා ග්‍රිහා හෝ අභයභූමියට ප්‍රධාන වශයෙන් සභා ගෘහයක් හෝ සභා ශාලාවක් ඇත. ගෞරවනීය ජ්‍යෝතිර්ලිංග යනු රිදී වේදිකාවක් මත තබා ඇති ශුද්ධස්ථානයේ තැන්පත් කර ඇති තද දුඹුරු පැහැති ගලකි. මන්දිරයේ ව්‍යුහය කොටස් තුනකින් සමන්විත වේ. පළමුවැන්නා දේවමාළිගාවේ කොත්තුවකට සම්මුතියක් ඇති කරයි. දෙවැන්න රන් ගෝලාකාර වන අතර තෙවැන්න ධජයක් සහ ත්‍රිශූලයක් සහිත ශුද්ධස්ථානයේ රන් කොතයි.
1828 දී, ග්වාලියර් ප්‍රාන්තයේ මරාතා පාලක දවුලත් රාඕ සින්දියාගේ බිරිඳ වූ වූ බයිසා බායි, ග්‍යාන් වාපි පරිශ්‍රයේ කුළුණු 40කට අධික ප්‍රමාණයකින් යුත් පහත් වහලක් සහිත කොලොනේඩයක් (කොරිඩෝවක් ) ඉදි කරන ලදී.
1833-1840 කාලය තුළ, ඥානවාපි ළිඳේ මායිම, ඝාට් සහ අනෙකුත් අසල විහාරස්ථාන ඉදිකරන ලදී. ඉන්දියානු උපමහාද්වීපයේ විවිධ මුතුන් මිත්තන්ගේ රාජධානිවලින් සහ ඔවුන්ගේ පූර්ව ආයතනවලින් බොහෝ උදාර පවුල් විහාරස්ථානයේ මෙහෙයුම් සඳහා නොමසුරුව දායක වේ.
1835 දී, සීක් අධිරාජ්‍යයේ මහාරාජා රංජිත් සිං, ඔහුගේ බිරිඳ වන මහාරාණි දාතර් කෞර්ගේ ඉල්ලීම පරිදි, දේවාලයේ ගෝලාකාර ආලේපනය සඳහා රන් ටොන් 1 ක් පරිත්‍යාග කළේය. 1841 දී නාග්පූර්හි III වන රඝුජි බෝන්ස්ලේ විහාරයට රිදී පරිත්‍යාග කළේය.
නිලක්ෂි බණ්ඩාර
15/11/23.
No comments:
Post a Comment
ඔබෙ දිය පොදත් එක් කරන්න.........